Spoorarbeiders, buschauffeurs, havenarbeiders, advocaten, journalisten, Amazon-werknemers, postbezorgers, zorgverleners, vuilnisophalers… Allen legden ze deze zomer het werk neer. De Britse arbeidersklasse is ontevreden; de ‘Summer of discontent’ is hier het gevolg van. De zomer is over. De stakingen niet. Verplegers, leerkrachten en ambtenaren dreigen mee te staken. De klassenstrijd is terug van weggeweest in Groot-Brittannië.
Lage lonen, hoge winsten
The Politico, een Amerikaanse media, schreef begin september het volgende: ‘Welkom in het Groot- Brittannië van Lizz Truss, de helft van de Britse beroepsbevolking lijkt te gaan staken.’ Lizz Truss, de korts dienende eerste minister, ligt hier uiteraard niet aan de basis van. Het aantal sociale conflicten in Groot-Brittannië neemt sinds 2020 al toe. De zomer van 2022 is het voorlopige hoogtepunt. Maar waarom? Volgens een artikel van Stephen Bouquin https://lesmondesdutravail.net/lete-du- mecontentement-ou-le-retour-tumultueux-des-greves-en-grande-bretagne/ zorgt een combinatie van loonmatigingen, (over)winsten en inflatie voor een explosieve cocktail. Volgens de House of Commons Library was de inflatie sinds veertig jaar niet zo hoog.
De gemiddelde reële lonen – waarbij rekening wordt gehouden met de inflatie - zijn volgens het Office for National Statistics tussen april en juni met 3 procent gedaald ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Dat is de grootste daling sinds het begin van de metingen. Het patronaat zal hier (uiteraard) niets aan veranderen.
Tegelijkertijd blijkt uit een rapport van Unite the Union dat de winstmarges van de 350 grootste bedrijven op de Londense beurs in 2021 73 procent hoger ligt dan voor de pandemie.
De cijfers hierboven zijn duidelijk: de lonen van de arbeidersklasse houden geen gelijke tred met de stijgende levenskosten. Mick Lynch, leider van de RMT, stelt het als volgt: ‘uiteindelijk krijgen de mensen in dit land niet genoeg betaald in vergelijking met wat het kost om hier te leven. Je kunt tegenwoordig geen fatsoenlijk rendement krijgen voor een dag werk.’ De Britse arbeidersklasse heeft dus geen andere keuze: het is staken of verhongeren.
De Britse Labour partij, de staking en ‘Enough is enough’
De leider van de Britse Labour partij, Sir Keir Starmer, positioneert zijn partij in het midden. Hij redeneert als volgt: stakingen zijn geschillen tussen de werknemers en het management, en die worden onderling opgelost. Labour kiest geen partij in industriële geschillen. De partij wil regeren – en wanneer Labour regeert doet zij dat voor het hele land, niet slechts een deel ervan. De partij is er voor werknemers, maar ook voor bedrijven.
De attente lezer beseft ondertussen hetzelfde als een steeds groter gedeelte van de arbeidersbeweging: op steun van de Labour moet je niet rekenen. De campagne ‘Enough is enough’ is hier een uitdrukking van.
De campagne stelt ook vijf eisen om de crisis aan te pakken: 1) Een echte loonsverhoging; 2) Verlaag de energierekening; 3) Beëindig voedselarmoede; 4) Fatsoenlijke huizen voor iedereen; 5) Belast de rijken. De campagne is meer dan welkom. Het is een politieke uitdrukking – een campagne rond een duidelijk eisenpakket – voor arbeiders en jongeren die ontevreden zijn over de Labour partij. De campagne houdt (grote) bijeenkomsten in heel het land en vormt een centraal punt voor de lokale arbeidersbeweging, activisten en nieuwkomers in de politiek om samen te komen en te bespreken hoe terug te vechten.
Maar het is ook belangrijk om duidelijk te stellen dat de crisis in de kosten van levensonderhoud een symptoom is van de crisis van het kapitalistische systeem. Daarom moet ook schaamteloos benadrukt worden dat de beweging moet strijden voor het socialisme. Er is namelijk geen alternatief binnen het kapitalisme.
Hoe moet het verder?
Newton schreef het al: elke actie heeft een tegengestelde en even grote reactie. Het patronaat reageert op de vakbondsprotesten. Op 14 oktober kondigde Royal Mail aan tot 10.000 medewerkers te willen ontslaan. De herhaalde stakingen hebben het bedrijf in rode cijfers geduwd stelt CEO Simon Thompson zonder te verpinken. Ook Peel Ports in Liverpool heeft aangekondigd 132 banen te schrappen, dit ondanks de plannen om de activiteiten uit te breiden.
De Britse arbeidersbeweging dient de protesten nu verder op te schalen. Op 1 oktober bundelden het Communication Workers Union (CWU) en de spoorwegvakbonden hun respectieve stakingsacties. Het succes hiervan wijst de weg: een onmiddellijke militante reactie op de laatste dreigementen van de bazen zou een springplank moeten zijn voor gecoördineerde, geëscaleerde, doorlopende stakingsacties in de hele vakbeweging.
Het doel hiervan moet duidelijk zijn: De Tories eruit dwingen. Maar daarnaast dient de vakbeweging zich ook af te vragen: waar vechten we voor? Een Labourregering onder leiding van Sir Keir Starmer zou helemaal niets veranderen. Beperkte eisen stellen rond lonen en betaalbare rekeningen is ook onvoldoende. De Britse arbeidersbeweging moet radicaal zijn; de wortel van het probleem moet worden aangepakt: het door crisis geteisterde kapitalistische systeem moet worden omvergeworpen.
