De Venezolaanse revolutie bevindt zich vandaag in haar meest kritieke stadium tot nog toe. Na een krappe maar alarmerende nederlaag in het referendum van december 2007, staat de revolutionaire beweging een nieuwe belangrijke beproeving te wachten met de burgemeester- en gouverneurverkiezingen van november.
Voorbereidingen zijn volop aan de gang. De contrarevolutie probeert al haar krachten te mobiliseren om zoveel mogelijk posten te winnen en die te gebruiken in haar continue campagne gericht tegen Chávez en de revolutie. Als onderdeel van deze campagne gaat de sabotage door de kapitalisten verder, met de schaarste van veel basisproducten. Speculatie is een extra factor die de inflatie deed stijgen tot extreme niveaus, wat het erg moeilijk maakt voor honderdduizenden families van arbeiders en stedelijke armen om elke maand rond te komen. De criminaliteit is ook toegenomen, iets wat de oppositie efficiënt gebruikt om de regering in diskrediet te brengen.
Als de revolutie de contrarevolutie wil overwinnen, moet zij deze problemen oplossen. We moeten onthouden dat in december 2007 het referendum niet verloren is door een grote toename in stemmen voor de oppositie. Het referendum is verloren doordat 3 miljoen mensen die voorheen op Chávez stemden nu niet zijn gaan stemmen. De reformisten proberen deze onthouding te verklaren door het zogenaamde "lage politieke bewustzijn" van de massa's. Zij beschouwen dit als een bewijs dat het Venezolaanse volk "niet aan socialisme toe is".
De marxisten leggen dit echter heel anders uit. De sleutel om de huidige situatie te begrijpen is een degelijke analyse van de nederlaag in december. Daaruit volgen dan de taken die nog moeten worden vervuld. Wij menen dat de onthouding van drie miljoen chavistas helemaal niet door het "lage niveau" van de massa's veroorzaakt werd. Wat in feite verbazend is, is de sterke loyaliteit die de Venezolaanse arbeidersklasse en de boeren steeds opnieuw tonen ten opzichte van Chávez en de revolutie. Vele malen zijn ze opgestaan om de revolutie tegen haar vijanden te beschermen, niet alleen in de verkiezingsstrijd maar ook op straat, in de fabrieken en de militaire barakken.
De reden voor het verlies van het referendum is dat, na 10 jaar bijna ononderbroken mobilisaties, de massa's zien dat hun belangrijkste problemen onopgelost blijven. De oligarchie heeft nog steeds haar macht. De regering probeert dit probleem wel aan te pakken met gedeeltelijke maatregelen en nationalisaties zoals die van SIDOR, Los Andes, de cementindustrie en recentelijk Banco de Venezuela. Toch is dit niet genoeg om de sabotage door de kapitalisten te stoppen en om een serieus productieplan te starten dat de dringende problemen van het volk kan oplossen. Daarvoor is de complete onteigening van de burgerij nodig en een socialistisch plan voor productie, distributie en ruil, democratisch uitgewerkt door de arbeiders en boeren.
De PSUV Jongeren
De nieuwe socialistische eenheidspartij van Venezuela, de PSUV, hield haar oprichtingscongres in februari-maart en geniet brede steun. In juni namen zo'n 2,5 miljoen partijleden deel aan de interne verkiezingen om de partijkandidaten voor burgemeesters en gouverneurs vast te leggen. Nog eens twee miljoen mensen volgen de ontwikkeling van de partij aandachtig vanaf de zijlijn. De recentste ontwikkeling is de oproep van de nationale partijleiding om de PSUV Jongerenorganisatie op te richten. Dit is van het hoogste belang. Zoals we zullen zien heeft de jeugd al een vooraanstaande rol gespeeld in de Venezolaanse revolutie. De oprichting van de PSUV Jongeren is iets waar de marxisten van de CMR (onze Venezolaanse zusterorganisatie Corriente Marxista Revolucionaria) het laatste jaar onafgebroken voor pleitten. Het was de centrale slogan van de twee marxistische jongerenbijeenkomsten gehouden in Caracas in juli 2007 en in Ciudad Bolívar in november 2007, die samen veel jonge mensen samenbrachten uit heel Venezuela.
Het oprichtingscongres van de PSUV Jongeren zal plaatsvinden van 13 tot en met 15 september in Rio Chico, in de staat Miranda. Nu vindt in de socialistische bataljons (PSUV-afdelingen) het proces plaats van het kiezen van voceros (sprekers) per tien jongeren. Het idee is dat deze sprekers dan samen met 9 sprekers van andere PSUV-bataljons uit hun midden een afgevaardigde kiezen voor het oprichtingscongres. Op die manier zou het congres de 140.000 jonge PSUV-leden vertegenwoordigen.
De jeugd in de Bolivariaanse revolutie
In de burgerlijke media worden de Venezolaanse jongeren (voornamelijk de studenten) vaak afgebeeld als fanatieke aanhangers van de oppositie. Dit is een grove leugen die bedoeld is om de publieke opinie tegen Chávez te keren. In werkelijkheid zit het verhaal anders in elkaar. Het begin van de Bolivariaanse revolutie was een onschatbare bron van inspiratie voor tienduizenden Venezolaanse jongeren. In de arme stadsbuurten begonnen vele jonge mensen met het vormen van Bolivariaanse kringen en groepen. Zelfs in de oude universiteiten, die traditioneel een meerderheid hebben van kinderen van de burgerij en kleinburgerij, vond de revolutie gehoor.
Op elk beslissend moment hebben jonge mensen energiek de revolutie verdedigd. Dit was bijvoorbeeld een jaar geleden het geval, toen kleine bendes van fascistische jongeren, aanhangers van de oppositie, probeerden brandende barricades op te richten en de straten van Caracas te blokkeren als reactie op het niet meer verlengen van de uitzendlicentie voor RCTV. In die tijd - en weer tijdens het decemberreferendum - waren de krachtsverhoudingen duidelijk in het voordeel van de revolutie. Terwijl de oppositiestudenten slechts enkele duizenden konden mobiliseren, mobiliseerden de Bolivariaanse jeugdorganisaties meer dan honderdduizend jongeren.
In de hitte van de revolutie ontstonden verschillende jeugdorganisaties, als opvallendste de Frente Francisco Miranda (FFM), gestart in 2003. Chávez gaf deze belangrijke steun, zowel moreel als financieel. De FFM is gelanceerd met revolutionaire slogans and riep jonge mensen in de arme wijken op zich te organiseren en locale problemen op het gemeenschapsniveau op te lossen. Ze begon ook brigades te organiseren van Venezolaanse jongeren om naar Cuba te gaan, waar zij politieke en ideologische cursussen kregen enzovoort. Dit resulteerde in een snelle groei van de organisatie. In minder dan een jaar tijd was ze gegroeid tot 40.000 leden en had zij honderden organisatoren over heel Venezuela. Toch was er een keerzijde. De organisatie was ontstaan met een sterk bureaucratische top-down-structuur en de leiding liet geen kritiek toe. Ideologisch neigde de leiding van de FFM naar een stalinistische positie. Ze riep pas op tot socialisme nadat Chávez dit deed en ze richtte zich vooral op het idealistische concept van "de creatie van een nieuwe socialistische mens", in plaats van zich bezig te houden met de voornaamste politieke taken van de Bolivariaanse revolutie. Dit resulteerde langzaam maar zeker in een wijdverbreide demoralisatie onder de leden en duizenden die de FFM verlieten. Van de meer dan 40.000 leden zijn er nu nog maar 8.000 over.
Deze ervaring geeft een duidelijke waarschuwing. Een werkelijke revolutionaire jeugdorganisatie moet een volledig democratische structuur hebben of zij zal vastroesten en de jongeren zullen haar verlaten. Daar komt bij dat als de PSUV Jongeren geen marxistische ideeën aannemen, zij onvermijdelijk onder invloed van andere ideeën (reformisme en/of stalinisme) komen. Zoals bij de FFM het geval was, zal dit de organisatie ruïneren en al het revolutionaire potentieel van de jongeren zal verdampen.
Een cruciale strijd
Er zijn ook historische ervaringen die ons het ware belang van de PSUV Jongeren laten waarderen. In de jaren ‘30 analyseerde Trotski gedetailleerd de situatie in de arbeidersbeweging. In die tijd was er een gisting in de arbeidersklasse die zich begon uit te drukken in de Socialistische Jeugd in verscheidene landen. In Frankrijk, waar er een belangrijke prerevolutionaire beweging van de arbeidersklasse was, riep Trotski zijn aanhangers op zich bij de Socialistische Jeugd aan te sluiten en hun linkervleugel te winnen voor het marxisme. Deze tactiek werd helaas te laat en maar half uitgevoerd. In Spanje, waar een revolutie was begonnen in 1931 met het uitroepen van de Tweede Republiek, radicaliseerde de Socialistische Jeugd hevig tussen 1933 en 1935. Er waren grote mogelijkheden voor een revolutionair marxistische stroming in de Spaanse Socialistische Jeugd. Trotski begreep dit en riep zijn volgelingen op zich aan te sluiten. Hij voorspelde zelfs, in de zomer van 1934, dat als de trotskisten niet de meerderheid van de Socialistische Jeugd in Frankrijk (en Spanje) achter zich kregen, de jongeren onder invloed van de stalinisten zouden komen. Dit was precies wat er in Spanje gebeurde. De trotskisten onder leiding van Andreu Nín werden door de leiders van de Socialistische Jeugd uitgenodigd om zich bij hen aan te sluiten en zo de socialistische beweging te "bolsjewiseren". Zij wezen die oproep evenwel af. De stalinisten waren slimmer en begrepen dat de massabasis van de Socialistische Jeugd beslissend zou zijn voor het verloop van de Spaanse Revolutie. In 1935 lieten ze hun jeugdorganisatie fuseren met de Socialistische Jeugd en in de komende jaren gebruikten ze deze massabasis om succesvol hun gematigde slogans op te dringen aan de beweging ("Eerst de oorlog tegen Franco winnen en pas daarna de revolutie winnen"). Zoals we weten resulteerde dat in een verpletterende nederlaag van de Spaanse arbeidersklasse, die leidde tot 40 jaar van dictatuur onder Franco.
Deze les moet volledig geabsorbeerd worden door marxisten van nu. De CMR zal zich actief inzetten bij het bouwen van de jongerenorganisatie. We zullen schouder aan schouder strijden met de linkse afgevaardigden en een marxistisch standpunt verdedigen in de discussies op het congres (tot nu toe weten we dat de vraagstukken van de voedselschaarste en die van militaire verdediging tegen het imperialisme op de agenda staan).
Over heel het land zijn er jonge mensen, zowel die actief zijn in tientallen lokale groepen als ongeorganiseerde activisten, die de PSUV Jongeren als een mogelijk revolutionair werktuig zien om de bureaucratie eruit te gooien en de macht van de oligarchie te breken. Deze mensen hebben aan den lijve ervaren dat reformisme niet werkt en ze zoeken andere ideeën. De reden waarom de recente spreektour van de Britse marxistische theoreticus Alan Woods, georganiseerd door de CMR, zo'n enorm succes was, is precies omdat hij revolutionaire ideeën verkondigt die perfect samenvallen met de verlangens aan de basis van de beweging. Het is de plicht van elke revolutionair om met deze brede lagen van Bolivariaanse jongeren samen te werken en hen over te halen tot het programma en de methodes van het revolutionaire marxisme.
