Verleden week kondigde Chavez tijdens een live-uitzending van het ministerieel kabinet de nationalisatie aan van de Amerikaanse voedingsmultinational Cargil. Dit bedrijf weigert koppig rijst te produceren tegen de door de regering vastgestelde prijs. Tegelijkertijd waarschuwde Chavez het Venezolaanse voedingsbedrijf Polar dat het ook kon worden genationaliseerd indien het de nieuwe prijsregels met de voeten blijft treden. De minister van Landbouw kreeg toen ook de opdracht de onteigening voor te bereiden van alle andere rijstverwerkende bedrijven.
Deze nationalisaties volgen op de beslissing van de regering om alle silo's en rijstverwerkende bedrijven te onderwerpen aan een snelle openbare inspectie. Het parlement had hiervoor het initiatief genomen tijdens een bijzondere zitting in de volksbuurt El Valle in Caracas. Chavez voegde hieraan toe dat "we niet meer zullen verdragen dat deze groepen het volk voor de gek houden. De regering is hier om het volk te beschermen, niet de burgerij, noch de rijken in dit land." Verder stelde hij dat "de revolutionaire regering rijst opkoopt van de producenten, maar deze vegen de gereguleerde prijs aan hun laars." Ten slotte verwittigde Chavez dat indien de bedrijven bleven de productie van gereguleerde rijst te dwarsbomen, de hele sector onteigend zal worden.
Economische sabotage
Vanwaar die heisa rond de rijstproductie? Een van de tactieken ingezet door de contrarevolutie in Venezuela om de revolutie te ondermijnen is de economische sabotage. Vooral de voedselproductie en -distributie bevinden zich in de vuurlinie van deze sabotage. Tekorten van basisproducten worden kunstmatig uitgelokt, er wordt op grote schaal gehamsterd, uitgevoerd en de reële prijzen vliegen de pan uit, ver boven de officiële inflatiecijfers. Zo bijvoorbeeld bedraagt de inflatie in de hoofdstad Caracas voor een hele resem voedselproducten vijftig procent. Als reactie hierop greep de regering naar het instrument van de prijsregulatie. De voedselondernemingen steken hun middelvinger op naar deze regelgeving. De afspraken hier rond worden omzeild. Neem bijvoorbeeld de rijstproductie en de verhandeling ervan. Om te ontsnappen aan de prijsregulatie hebben de levensmiddelenproducenten Cargill en Polar een mechanisme uitgevonden waarbij ze op een kunstmatige wijze smaak toevoegen aan de rijst. Zo kunnen de ondernemingen het dubbele vragen van de vastgestelde prijs voor gewone rijst. Het gevolg is dat 90 procent van de verhandelde rijst nu een 'smaakje' heeft maar vooral dubbel zo duur is.
De vice-minister van Landbouw, Canan, steekt het niet onder stoelen of banken: "Rijst met kunstmatige smaak is oplichterij." Chavez voegt hieraan toe: "Ik ben de toestand beu waarbij gereguleerde rijst niet wordt geproduceerd. Daarom heb ik deze ondernemingen onder staatscontrole geplaatst. Indien zij ons nog om de tuin willen leiden dan zullen we ze onteigenen. Deze ondernemingen zullen van privé-bezit in maatschappelijk bezit belanden. (...) We zouden richting socialisme moeten gaan en niet in de richting van het kapitalisme. We moeten maatschappelijk bezit bouwen waar kleine en middelmatige ondernemingen hun plaats hebben (...) Een sleutelelement van het socialisme is het maatschappelijk bezit van de productiemiddelen. Welke zijn deze middelen of factoren? Het land dat niet privé maar maatschappelijk moet zijn."
Nationalisatie is beste controle
De vaststelling gedaan door de inspecteurs van het ministerie bij Primor (deel van de Polar-groep) in Calabozo is kenschetsend voor de hele sector. Dit bedrijf werkt slechts aan de helft van haar vermogen. Het heeft de mogelijkheid 7500 ton per maand te verwerken maar in werkelijkheid produceert het minder dan 3000 ton rijst. Bovendien maakt het vooral rijst met kunstmatige smaak.
De inspectie van andere rijstverwerkende bedrijven heeft talrijke andere onregelmatigheden aan het licht gebracht. Zo wordt er met valse toelatingen rijst weg gesmokkeld naar Colombia.
De directie van Polar beweert dat de reactie van de regering, namelijk de staatsinspecties, "buiten proportie zijn en bovendien onwettig en ongrondwettelijk". Op een cynische manier doet de directie beroep op het "eigendomsrecht en het recht op voedselveiligheid en de soevereiniteit van de verbruikers om te kopen wat ze willen verbruiken."
Maar vooral dit is belangrijk: "De gereguleerde prijs voor rijst is onvoldoende om de productiekosten te dekken." Hun winst komt dus in het gedrang. De groep Polar steunde ook de staatsgreep tegen Chavez in 2002 en haar eigenaars behoren tot de rechtse oppositie.
Verder heeft Chavez ook gevraagd dat de hele voedselindustrie onderworpen wordt aan overheidsinspecties. "Alles moet nagezien worden. Zij die de wet breken, daartegen zullen we sterke maatregelen moeten nemen, in het voordeel van de bevolking. Dit is om het volk te beschermen".
Ook Polar krijgt een veeg uit de pan. "Ik herhaal, Empresas Polar, de eigenaars denken dat er koninklijk bloed door hun aderen vloeit, maar indien ze de regels niet eerbiedigen, dan zullen we jullie onteigenen. Ik waarschuw jullie!"
De internationale solidariteitsbeweging en de hele linkerzijde moeten deze maatregelen voor nationalisatie steunen. Het is weer een belangrijke stap vooruit voor de revolutie in Venezuela. Het is ook een slag in het gezicht van het imperialisme en het kapitalisme. Maar het is ook een slag tegen de reformisten en bureaucraten in de Bolivariaanse beweging die beweren dat de regering geen bedrijven meer moet nationaliseren. Belangrijke groepen in de beweging proberen al jaren aan een stuk, en recentelijk opnieuw, de rechterzijde en de kapitalisten, te verzoenen met de revolutie. Hiervoor steken ze hun hand uit en geven toe op een aantal maatregelen. Aan de strenge regulering van sommige producten kwam een einde. Ook werd een strategisch bondgenootschap aangeboden aan de ondernemers via allerlei subsidies.
Het resultaat is dat de schaarste blijft aanhouden net zoals de prijsstijgingen. De oppositie is echter slechts geïnteresseerd in één zaak: de nederlaag van de revolutie. De kapitalisten hebben enkel maar oog voor hun winsten. Indien de gereguleerde prijs hen niet toestaat genoeg winst te maken dan stoppen ze te produceren of proberen ze de wet te omzeilen of met de voeten te treden. Wat is het besluit hieruit? Er is bestaat een grondige tegenstelling tussen de belangen van de meerderheid van de bevolking en het privé-bezit van de productiemiddelen. Chavez herhaalde in zijn televisie programma verleden week: "Wij moeten naar het socialisme gaan, niet naar het kapitalisme, breken met het burgerlijk kapitalistisch model, de bovenbouw ontmantelen die de zorgt voor de kapitalistische reproductie op het wettelijke en grondwettelijke vlak. Een nieuw productiemodel moet het licht zien op basis van nieuwe productieverhoudingen, nieuwe vormen van eigendom." Daar zijn we het volmondig mee eens. Om deze woorden om te zetten in de praktijk is de nationalisatie van industrie, de bankwereld en het land echter nodig.
