John Peterson is actief bij de Workers International League, de Amerikaanse afdeling van de International Marxist Tendency. Hij geeft ons een boeiende uitleg over de veranderingen in de VS.
Wat is de diepere betekenis van de Occupy Wall Street-beweging?
Met de Occupy Wall Street (OWS)-beweging heeft de opgekropte woede onder de bevolking een meer rechtstreekse uitdrukking gekregen tegen de rijken. Het besef dat wij de 99 procent zijn en zij, de rijken, slechts 1 procent van de bevolking vertegenwoordigen duidt op een aardverschuiving in het bewustzijn. Een paar jaar geleden dachten de Amerikanen hier anders over. Toen beweerde iedereen tot de middenklasse te behoren of er toe moest behoren… Ook uniek is dat nu voor de eerste keer sinds zeer lang de idee van een algemene staking weer op de politieke agenda werd geplaatst. Dit is te danken aan de actie in Oakland waar de grote haven lam werd gelegd door een massabetoging. De tussentijdse referenda in Ohio, Arizona en Mississippi, tegen antisyndicale wetgeving, racistische regelgeving en vrouwonvriendelijke wetten werd stuk voor stuk verworven en gewonnen door een ‘grassroots’-beweging, een georganiseerde beweging van onderuit. De mensen willen niet meer passief toekijken. Ook wachten ze niet meer dat iemand voor hen komt zorgen. Ze nemen zelf het heft in hand. Dat is ook een belangrijke verandering. Opiniestudies bevestigen de mentaliteitsverandering. Voor het eerst sinds de jaren ‘30 is nu een meerderheid van Amerkanen, zo een 66 procent, voorstander van een herverdeling van de rijkdom. Ik kan je verzekeren dat dit echt een omwenteling betekent in de VS. Ook het feit dat 75 procent nu kiest voor hogere belastingen op de miljonairs. Tot nu toe was iedereen in de ban van de ‘American Dream’. Maar die ligt nu aan diggelen. Opvallend is dat Obama in zijn recente ‘State of the Union’-toespraak benadrukte dat ‘het herstel van het geloof in de American Dream’ een dringende zaak was.
Waarom beweer je dat de American Dream aan scherven ligt?
De materiële basis voor het geloof in deze droom is met deze crisis onderuit gehaald. De inkomensongelijkheid is nooit zo groot geweest. De winsten swingen de pan uit. De concentratie aan rijkdom eveneens. De 500 grootste ondernemingen produceren drie kwart van de nationale rijkdom. De crisis heeft die nog verergerd. In de recessie zijn de winsten op Wall Street met 720 procent gestegen. Een bedrijfsleider wordt gemiddeld driehonderd keer meer betaald dan zijn personeel. We zitten nu ook officieel niet meer in de recessie. Maar 32 maand na het dieptepunt van de recessie is er geen voelbaar herstel van de werkgelegenheid bijvoorbeeld. Die acht miljoen banen die werden verloren zijn niet teruggekomen. Sindsdien hebben vier miljoen jongeren hun intrede gedaan op de arbeidsmarkt. Zij die nog werk hebben vinden dat ze meer stress ondervinden en twee op tien lijdt aan een ‘burn-out’. De helft van de mensen die nog aan het werk zijn hebben meer taken uit te oefenen dan aan het begin van de recessie. 70 procent onder hen heeft voor dat bijkomende werk nooit opslag gekregen. Jongeren kunnen vandaag niet eens dromen om de levenstandaard van hun ouders te behalen. De twee grote traditionele partijen, de Republikeinen en de Democraten , bieden geen oplossingen aan, alleen maar besnoeiingen. Ze verschillen enkel in het tempo en de diepte van deze bezuinigingen die ze willen uitvoeren.
En hoe reageren de vakbonden?
Ten eerste moet je weten dat de syndicalisatiegraad in de VS sinds de jaren ‘80 echt is beginnen dalen. In de privésector is het aantal vakbondsleden met drie kwart gekrompen. Vandaag is gemiddeld nog slechts 11,9 procent bij een vakbond aangesloten. In de privésector bedraagt dat 6,9 procent en in de openbare diensten toch nog 36,2 procent. Nu is de sterkte van de vakbond niet even groot in elke staat van de VS. In North Carolina is slechts 3,2 procent bij een vakbond maar in New York City is dat ongeveer een kwart van alle werknemers. Veel bedrijven zijn in de laatste 20 jaar van het noordoosten van de VS naar het zuiden verhuisd. Daar bestaan bijna geen vakbonden. Wist je dat er vandaag meer automobielarbeiders zijn dan 20 jaar geleden? Maar ze werken bijna allemaal in de zuiderse staten tegen de helft van het loon, zonder voldoende veiligheid en natuurlijk zonder vakbonden. Maar dat maakt van de zuiderse staten net zoals in de jaren ‘30 een echt sociaal kruitvat dat vroeg of laat zal ontploffen. Ook de stakingsactiviteit was tijdens de recessie de laagste sinds 1947. Er werden toen slechts vijf grote sociale conflicten opgetekend. In de tien jaar voordien was dat nog jaarlijks gemiddeld 17 grote stakingen. Vergelijk dit met de jaren ‘70 waar er jaarlijks 269 grote stakingen uitbraken. Maar ik denk dat de tijden aan het veranderen zijn. De OWS had een groot effect op de vakbonden. Ze kregen weer energie en hoop. Onlangs was er ook een lange staking bij de basketbalspelers van NBA en American Football-spelers van de NFL! Ook is er veel syndicaal protest in Porto Rico. De vakbonden zijn ook gestart met een grootscheepse syndicale campagne naar grote ondernemingen toe zoals Wal-Mart. Ook de houding van de vakbonden naar de Democratische partij is aan het veranderen. De voorzitter van de AFL-CIO, de overkoepelende vakbondsfederatie, Richard L. Trumka verklaarde verleden jaar dat de vakbond ontgoocheld was in de Democraten. De AFL-CIO besloot daarom een eigen structuur op te richten om de vakbonden een politieke stem te geven. Een eigen partij is het echter (nog) niet. Wij voeren al een tijdje campagne opdat de vakbonden het initiatief zouden nemen een eigen Labor Party te lanceren. Hier begint schot in te komen. Het is nog schuchter maar het is reëel. De vakbond van de brandweerlui besloot zo de Democraten niet meer te steunen. In North Carolina heeft de AFL-CIO een eigen partij opgericht. De idee van een ‘derde politieke partij’ naast en tegen de Democraten en de Republikeinen wint veld.
Ten slotte wil ik dit nog kwijt. Hoewel er nog grote verwarring heerst over wat het kapitalisme moet vervangen onder de jeugd groeit de populariteit van socialistische ideeën. Een studie van het opiniebureau Pew stelde vast dat 49 procent van de jongeren onder 29 jaar socialisme verkozen boven kapitalisme. Dat zegt iets over de veranderingen die aan de gang zijn in de VS.
Wil je meer weten over wat er gaande is in de VS, surf dan naar Socialist Appeal, het Amerikaanse zusterblad van Vonk: www.socialistappeal.org
BBC-documentaire over de armoede in de VS vandaag:
{youtube}GXaJKeYGzDU{/youtube}
