De huidige ‘primaries’ in de VS illustreren hoe het tweepartijenstelsel worstelt met haar eigen beperkingen. De links-rechts tegenstelling, de polarisatie die in min of meerdere mate de hele wereld beroert, krijgt een uitdrukking bij zowel democraten als republikeinen.
In de polls rond de ‘primaries’ van de democraten in de VS is iets opmerkelijks aan de gang. Hillary Clinton is tot nu toe favoriet van haar partij om Obama op te volgen in 2016. Dat waren de verwachtingen, maar Bernie Sanders is degene die voor de opschudding zorgt. Sinds juni 2014 is Bernie Sanders aan een opmars bezig in de opiniepeilingen en sindsdien is de populariteit van Clinton beginnen dalen. In juni 2014, het moment waarop Sanders werd opgenomen in opiniepeilingen, waren de percentages als volgt; 64,4 procent voor Clinton, 0,8 procent voor Sanders. Op 2 september 2015 zien we op de website http://elections.huffingtonpost.com/pollster/2016-national-democratic-primary dat de grafiek ondertussen op 46,1 procent voor Clinton en 23,9 procent voor Sanders staat. Daarmee steekt Sanders in de polls alle andere kandidaten van de democraten voorbij, inclusief Joe Biden die al veel langer nationaal bekend is.
Het is een trendbreuk in de Amerikaanse politiek dat iemand zoals Sanders, een Senator uit Vermont en een van de meest linkse in de VS, zo goed scoort bij de polls. De verklaring daarvoor is niet ver te zoeken. Bernie Sanders laat zich inspireren door het 'Scandinavische socialisme "en spreekt over een ‘politieke revolutie’. Bovendien neemt hij de ‘miljardairsklasse” op de korrel. Wat hij zegt, slaat aan bij miljoenen Amerikanen voor wie ‘The American Dream’ stilaan klinkt als een Hollywood of Walt Disney productie.
In die zin is de populariteit van Sanders een uiterst belangrijke evolutie die de meest intelligente elementen van de Amerikaanse bourgeoisie verontrust. Het “socialisme" van Bernie Sanders is een stap in de richting van een duidelijke en massale politieke uitdrukking van de meest krachtige arbeidersklasse ter wereld.
Het gaat natuurlijk over Primaries, de eigenlijke verkiezingen zijn nog ver weg en de kans dat hij het haalt is zo goed als nihil. Bovendien weten we dat Scandinavië niet socialistisch is en is Sanders ook weer niet zo rood als zijn tegenstanders hem willen afschilderen. Het is echter een teken des tijds dat een man, die het opneemt voor de werkende klasse en zegt dat de rijkste Amerikanen meer belast moeten worden, zo populair is. Voor de gemiddelde Amerikaanse arbeider is het idee van een universele gezondheidszorg, gratis onderwijs, betere huisvesting, een minimumloon van $15, etc. zeer aantrekkelijk. De laatste decennia is het leven er veel duurder geworden, maar zijn de reële lonen nauwelijks gestegen.
De aspiraties van miljoenen mensen die hun hoop hadden gesteld in Obama en ondertussen radicalere conclusies zijn gaan trekken, worden nu aangetrokken tot de concrete voorstellen van Sanders die er niet voor terugdeinst verbaal het hele establishment aan te vallen. Hij slaagt erin tienduizenden enthousiaste mensen toe te spreken op meetings en is zeer populair bij jongeren.
Het feit dat Sanders deze campagne voert onder de vlag van de democraten is een van zijn grootste zwakten. Op die manier zal hij bij een deel van het electoraat ook de illusies in de democratische partij terug verhogen en uiteindelijk een pak stemmen voor Clinton opleveren. Het zou anderzijds zo goed als onmogelijk zijn op korte tijd zulk een populariteit te bekomen als onafhankelijk kandidaat. Ondanks het onwaarschijnlijk is dat Sanders echt de presidentskandidaat voor de democraten wordt, schept deze campagne grote mogelijkheden een aanzet te geven tot de vorming van een partij die de arbeidersklasse en de armen vertegenwoordigd, iets waar grote nood aan is in de VS. De grassroots campagne waarbij tienduizenden mensen betrokken zijn en waar allerlei progressieve organisaties, vakbonden, partijtjes en activisten samen aan kunnen werken, is veruit de interessantste gebeurtenis ter linkerzijde in de VS in lange tijd. Ondertussen blijft Sanders steeds opmerkelijkere resultaten halen zoals bij de polls in Iowa, waar hij begin september 30 procent haalde, slechts 7 procent minder dan Clinton. Sanders zit haar steeds dichter op de hielen.
Trump al maanden bovenaan peilingen Republikeinen
Ook in het Republikeinse kamp lopen de zaken anders dan verwacht. Jeb Bush (broer van de voorlaatste president) was de gedoodverfde kandidaat, maar het is vastgoedmagnaat Donald Trump die de grote sier maakt. Sinds het einde van juli 2015 staat hij bovenaan de peilingen voor de Republikeinse kandidaat. Zijn openlijk reactionaire, seksistische en racistische standpunten hebben hem geen windeieren gelegd. Met 32 procent in de Polls haalt hij meer dan het dubbele van de tweede populairste republikeinse kandidaat Ben Carson. Zijn onverschrokken stijl en openlijk reactionaire standpunten nemen het op voor de allerrijksten en wil de Amerikanen nogmaals aanpraten dat enkel de rijken het land van de afgrond kunnen redden door nog meer van de koek op te eisen. Voor wie beseft dat de VS bijvoorbeeld het hoogste kindersterftecijfer in de westerse wereld heeft, de jongerenwerkloosheid er torenhoog is en miljoenen mensen er in tentenkampen wonen komen de scheldtirades van Trump wel heel wansmakelijk over. Gelukkig is er deze keer Sanders die de moordende leugens van deze oorlogzaaiers kan counteren.
