Anuna De Wever Van der Heyden is bekend geworden als klimaatactiviste. Maar het boek dat zij recent heeft uitgegeven onder de titel Laten we eerlijk zijn, gaat over veel meer. In feite beschrijft zij daarin haar bewustwording als revolutionair. Via haar eigen verhaal over het opzetten van de scholierenstakingen voor het klimaat vertelt ze hoe ze van vandaag op morgen in een maalstroom van (media-) belangstelling terecht kwam en daar helemaal niet op voorbereid was. Genadeloos beschrijft ze haar eigen naïviteit, toen ze dacht dat als er genoeg druk kwam “de politiek” haar verantwoordelijkheid wel zou nemen in de klimaatcrisis. Dat gebeurde niet, maar integendeel werd ze steeds meer aangevallen, online door haat-berichten en tot op het Pukkelpop festival toe door extreemrechtse benden. Zo beschrijft ze het zelf:
“Het begon steeds meer duidelijk te worden dat het politiek conservatieve verhaal, dat zo hard weigerde ‘klimaatambitie’ te vertonen, niet ging over het klimaat. Het ging over een systeem dat de klimaatcrisis had veroorzaakt. En dat systeem mochten we absoluut niet veranderen.”
Met de beloofde eerlijkheid geeft ze dat systeem onmiddellijk de juiste naam: het kapitalisme.
Feitenmateriaal
Het boek is ook veel meer dan een persoonlijk verhaal. Anuna geeft ook tal van verhelderende data en feiten die beschrijven hoe de macht in het kapitalisme echt werkt, wat het klimaat betreft, maar ook op tal van andere vlakken. Eén voorbeeld maar:
“[S]inds 2020 heeft de rijkste 1% bijna twee derde van de nieuwe rijkdom ingenomen-bijna twee keer zoveel geld als de gezamenlijke 99% van de wereldbevolking. Tegelijkertijd is de rijkste 1% van de mensheid verantwoordelijk voor meer koolstofemissies dan de armste 66% samen.”
Ze besloot zich ook in te zetten voor tal van andere projecten: steun aan mensen zonder papieren en ontmaskeren van de harteloze behandeling die ze kregen van politie en staat. In 2020 heeft ze enkele maanden stage lopen bij de fractie van De Groenen/Vrije Europese Alliantie in het Europees Parlement. Dat is er niet in geslaagd haar in te kapselen in de gevestigde orde. In tegendeel, op ongenadige wijze wordt in haar boek de hypocrisie aangetoond van de Europese Unie, bijvoorbeeld bij de onmenselijke manier waarop de EU het vluchtelingenprobleem aanpakt:
“Dat allemaal is bedoeld om er voor te zorgen dat mensen die vluchten voor oorlog en crisis de EU niet halen. Geraken ze er toch, dan wordt het lastiger om hulp en bescherming te krijgen.”
Die ervaringen waren het sein voor haar om nog dieper te graven in de processen die geleid hebben tot de klimaatcrisis en nog veel andere crisissen.
Imperialisme en kolonialisme
Weer gebruikt Anuna onmiddellijk de juiste en duidelijke termen: imperialisme en kolonialisme. De oorspronkelijke kapitalistische landen hebben hun rijkdom vergaard door die te roven uit de arme landen. Weer worden hiervoor hallucinante cijfers en feiten aangebracht. Na de onafhankelijkheid van de kolonies, meestal na bloedige strijd, werd die roof verdergezet op een andere manier. Weer volgen vele voorbeelden, die ook het narratief van de “ontwikkelingshulp” onderuit halen. Heel interessant is ook de manier waarop de illusie van de “groene groei” wordt weerlegd, die beweert de rijke landen te “vergroenen”, maar de milieuhinder daarvan voor 80% verplaatst naar de arme landen, die al het meest te lijden hebben van de milieucrisis.
Ze legt uit hoe ze begon te beseffen dat de vele crisissen die de mensheid teisterenniet alleen gevolgen zijn van het kapitalistisch systeem, maar ook noodzakelijke voorwaarden voor de werking ervan.
“Wat als de moordende gevolgen, het menselijke leed en de ecologische kosten, die door quasi iedereen veroordeeld worden, eigenlijk gewoon de voorwaarden zijn voor het bestaan van dit systeem?”
Dus komt ze tot de conclusie dat we revolutie en de afschaffing van het kapitalisme nodig hebben.
Welkom
Er is plaats tekort in dit artikel om nog te vermelden hoeveel belangrijke thema’s in dit boek helder worden uitgelegd: de oorsprong van het kapitalisme, net alsof die tekst recht uit Marx’ Kapitaal komt, de hypocrisie van de democratie in het kapitalisme (de zogenaamde democratie zegt Anuna), die in feite de dictatuur van het kapitaal moet verbergen, de almacht van de grote bedrijven rechtstreeks of via lobyisten en nog veel meer.
Als marxist zat ik bij het lezen voortdurend bevestigend te knikken. Het bewijst dat al wie op een eerlijke wijze de grote problemen van onze tijd bestudeert onvermijdelijk tot de zelfde conclusies komt. Om Anuna het laatste woord te geven:
"Er is een kleine groep die te veel macht heeft en de meerderheid van de wereldbevolking in gevaar brengt door haar winstzucht. En die macht zullen zij niet gewoon uit handen geven. Daar is een revolutie voor nodig."
Daarom: welkom thuis Anuna, bij degenen die de wereld revolutionair willen veranderen. Het is de enige weg vooruit.
