We spraken met Ana Karen Campos, activiste van Izquierda Socialista (de Mexicaanse afdeling van de Internationale Marxistische Tendens) over het werk van de Revolutionaire Vrouwen Liga en de situatie in Mexico.
Hoe zou u de situatie van de vrouwen in Mexico omschrijven?
Ana Karen: De situatie van geweld tegen vrouwen in Mexico is echt een verschrikkelijk probleem, Mexico is het land met het hoogste aantal vrouwenmoorden in Latijns-Amerika. Volgens officiële cijfers werden van januari tot oktober 2020, 704 vrouwenmoorden geregistreerd. [Met 67 miljoen inwoners in Frankrijk waren er in 2019 174 vrouwenmoorden. Mexico heeft 126 miljoen inwoners en bijna 1000 vrouwenmoorden per jaar.]
Volgens gegevens van de Verenigde Naties hebben ten minste 6 op de 10 Mexicaanse vrouwen ooit in hun leven te maken gehad met geweld, hebben 4 op de 10 vrouwen boven de 18 jaar in de tweede helft van 2019 te maken gehad met een vorm van seksueel geweld en blijven 90 percent van de misdrijven tegen vrouwen in Mexico onbestraft. Naast de kwestie van geweld zijn er nog andere factoren die vrouwenonderdrukking aantonen. ‘UN Women’ heeft aangegeven dat Mexico de grootste loonkloof van Latijns-Amerika kent. Volgens Forbes bedraagt de loonkloof 16 procent, daarnaast blijkt uit gegevens dat werkende vrouwen tot 42,8 uur per week besteden aan huishoudelijk werk, terwijl dat bij mannen slechts 16,5 uur bedraagt.
Hieruit valt af te leiden dat geweld en ongelijkheid het dagelijks brood is van Mexicaanse vrouwen, die elke dag hun huis verlaten zonder te weten of het veilig zal zijn om naar huis terug te keren.
Waarom hebt u de Revolutionaire Vrouwen Liga (Liga de Mujeres Revolucionarias – LMR) opgericht, wat is haar bestaansreden en hoe ontwikkelt zij zich?
De strijdvlag van de Revolutionaire Vrouwen LIga werd gehesen nadat wij in onze organisatie een diepgaand debat voerden over de vrouwenkwestie. Uit deze discussie zijn de politieke vormingsboekjes ‘Onderdrukking, Vrouwen en Revolutie’ voortgekomen, waarin we vragen behandelen zoals ‘De oorsprong van de onderdrukking van de vrouw’, ‘marxisme of feminisme’, ‘de rol van de vrouw in de revolutionaire strijd in Mexico’, ‘concepten over de vrouw in het Kapitaal van Marx’, naast andere teksten die voor ons als basis hebben gediend om onze ideeën beter te begrijpen en uit te leggen.
Ons werk in de LMR was nauw verbonden met het werk van ons studenten-jeugdplatform, aangezien dit gewoonlijk de meest actieve sector van de beweging binnen de universiteiten is. We hebben deelgenomen aan het zichtbaar maken van geweld en pesterijen op scholen, door activiteiten te organiseren zoals vorming, rally’s en bijeenkomsten waar we onze standpunten en methoden ter bestrijding van geweld en pesterijen hebben uiteengezet.
In dit laatste jaar van lockdown (door de coronapandemie) was ons werk binnen de LMR vooral virtueel. We zijn van start gegaan met het Seminarie van Socialistische Vrouwen van Clara Zetkin, opgedeeld in drie delen: het eerste ‘Vrouwen en socialisme’, het tweede over de ‘Feministische golven’ en het derde over ‘Strijdmethodes in de vrouwenbeweging’. Tenslotte organiseerden wij in november de nationale bijeenkomst van de Revolutionaire Vrouwen Liga, waaraan 50 geïnteresseerden uit verschillende deelstaten van het land deelnamen.
Ons werk bestaat hoofdzakelijk uit het opleiden van revolutionaire kaders voor interventie en organisatie in de strijd voor democratische rechten van vrouwen en voor de volledige emancipatie van vrouwen en onze klasse.
Heeft de pandemie meer invloed gehad op vrouwen, en hoe?
Voor een groot deel wel. De pandemie heeft niet geleid tot een afname van geweld tegen vrouwen, integendeel. Ondanks de lockdown werden in de eerste zeven maanden van 2020 in Mexico 2.240 vrouwen vermoord, een gemiddelde van 10,5 moorden per dag, een stijging met 3,1 procentpunten ten opzichte van het jaar daarvoor. Er waren ook gevallen van seksueel geweld en een toename met 120 procent wat 911-oproepen voor huiselijk geweld betreft.
De lockdown heeft geleid tot een grotere kwetsbaarheid van de vrouwen, aangezien zij met hun agressor opgesloten moesten blijven. De meeste vrouwenmoorden in deze periode werden door intieme partners gepleegd. De opsluiting en de economische crisis, waaronder de meeste gezinnen te lijden hebben, zijn een vruchtbare voedingsbodem voor het voortduren van deze situatie.
Wat zijn de vooruitzichten voor en met deze regering?
Twee jaar geleden begon Mexico aan een nieuwe periode, de 4e transformatie, zoals de regering het noemt met de komst van Andres Manuel Lopez Obrador (AMLO), een president die massale steun geniet van de bevolking. [De eerste transformatie was de onafhankelijkheid, de tweede was de landbouwhervorming, de derde was de revolutie, en dit is de vierde. Nvdr.] Wij hebben een regering van progressief, hervormingsgezind links, die heel duidelijk heeft gemaakt dat ze niet van plan is met het kapitaal te breken, maar dezelfde strategie van klassenbemiddeling wil toepassen, die in Latijns-Amerika herhaaldelijk is mislukt. Hieruit blijkt duidelijk dat er problemen zijn die zij niet zal kunnen oplossen, hoeveel hervormingen zij ook doorvoert. Deze problemen zijn nauw verbonden met de tegenstellingen van het kapitalistische systeem en geweld tegen vrouwen is één van deze problemen. Zelfs als er extra maatregelen worden genomen, zoals het uitroepen van een nationale ‘alarmklok’ voor gendergeweld, het bouwen van schuilplaatsen voor verkrachte vrouwen, exclusieve vervoermiddelen voor vrouwen, alarmknoppen op straat, protocollen ter bestrijding van gendergeweld op universiteiten, politie met een genderperspectief, enz. Zelfs dan blijft de situatie verschrikkelijk.
Om tot een echte oplossing te komen zouden de materiële grondslagen van de onderdrukking die ongelijkheid en armoede veroorzaken, volledig moeten worden doorbroken. Dat wil zeggen, tegen het kapitalistische systeem vechten, waartoe het reformisme van AMLO niet bereid is. Wat het probleem van geweld tegen vrouwen betreft, is het optreden van de federale regering zeer betreurenswaardig, omdat zij het probleem heeft gebagatelliseerd. Zelfs de president heeft verklaringen afgelegd volgens dewelke het geweld zou zijn afgenomen en Mexicaanse gezinnen in harmonie zouden leven, hetgeen, zoals wij reeds hebben uiteengezet, niet waar is. De houding van de regering heeft de rechterzijde ertoe aangezet een positie in te nemen als "bondgenoot" van de vrouwenproblematiek.
Als marxisten begrijpen wij dat de klassenmaatschappij de basis vormt van onderdrukking en wij zijn ervan overtuigd dat het vernietigen van de materiële basis van die onderdrukking vrouwen naar hun ware emancipatie zal leiden.
