Nog geen geschikt kerst- of nieuwjaarscadeau gevonden? Zet dan het boek ‘Handelaars in nieuws’ gerust op je lijst, lezers van onze site zullen dit boekje van Freddy de Pauw ongetwijfeld kunnen appreciëren.
Zoals de titel al doet vermoeden, is het boek een indringende kritiek op de vermarkting van de media. Zonder dat de auteur de media van weleer idealiseert, toont hij dat de vermarkting van de afgelopen decennia nefaste gevolgen heeft voor de berichtgeving. “Want als het belangrijkste criterium is dat er winst moet worden gemaakt, gebeurt dat ten koste van een ander criterium, het waarheidsgehalte.” (p.19)
Voor de linkse mediaspecialisten zal het boek waarschijnlijk weinig nieuws bevatten, maar dat is zeker niet het doelpubliek. Ondergetekende heeft alvast gedetailleerde verhalen kunnen lezen over mediamanipulaties waarvan ik slechts een vage notie had. De vlotte, pretentieloze schrijfstijl maakt het boek voor een breed publiek toegankelijk. Bij wijlen is het zelfs spannend. De auteur neemt je bijvoorbeeld mee in het media-imperium van Silvio Berlusconi en dat van Rupert Murdoch, hij beschrijft de verregaande manipulatie bij recente oorlogen (Irak, de Balkan) én hoe de media na elke zelfkritiek steeds opnieuw jolig mee stappen in de oorlogsavonturen van de ‘goeie geallieerden’.
De Pauw laat daarbij zien dat mediamanipulatie niet zozeer voortkomt uit een wereldwijd complot, als wel uit een complex samenspel van eigenbelang, onwetendheid, nood aan zekerheid enzovoort binnen de context van een klassenmaatschappij. Steeds opnieuw bewijst hij zijn stellingen met citaten en voorbeelden uit de praktijk, waarbij hij rijkelijk kan putten uit zijn lange loopbaan op de redactie Buitenland van De Standaard. Hij schetst de evoluties in de media binnen enkele algemene tendensen van het kapitalisme zoals een concentratieproces tot steeds grotere mediaconcerns, het verworden tot koopwaar van elk aspect van de media, het toenemende belang van marketing en reclame, besparingen en hun gevolgen voor de verslaggeving en de ‘proletarisering’ van de journalist.
Het enige minpunt aan het boek is het einde, dat een onafgewerkte indruk geeft. Het bestaat eerder uit enkele losse artikels en een hoofdstukje over alternatieve media dat best wel verder uitgewerkt mocht worden. Mogelijk door de tijdsdruk?
Laat dat je echter niet tegenhouden om dit boek te lezen, er zijn genoeg redenen om het wel te doen. Bijvoorbeeld de talrijke krasse citaten, zoals het volgende van Patrick Le Lay, de grote baas van de Franse privé-zender TF1 (p.16):
“Er zijn verschillende manieren om over televisie te praten. Maar vanuit een zakelijk perspectief moeten we realistisch zijn: fundamenteel bestaat de beroepstaak van TF1 erin om, bijvoorbeeld, Coca-Cola te helpen zijn product te verkopen. Om een publicitaire boodschap te laten doordringen, moet het brein van de kijker daarvoor openstaan. Onze uitzendingen hebben tot doel om het brein beschikbaar te maken, dus om de kijker te vermaken, om hem te ontspannen tussen twee boodschappen in. Wat wij aan Coca-Cola verkopen, is tijd waarin het menselijke brein beschikbaar is.”
Freddy de Pauw stond samen met anderen aan de wieg van een website over internationale politiek: www.uitpers.be
Lees ook het artikel van Vonk: Massamedia in het kapitalisme
