Ken Loach staat bekend om zijn kritische en zelfs revolutionaire films, zoals ‘Land and Freedom’, Loachs beroemde film over de Spaanse Revolutie in de jaren '30. De laatste jaren richtte hij zich meer op individuele sociale drama's, bijvoorbeeld ‘Ae Fond Kiss’, een film die de problematiek van interculturele relaties in het huidige Groot-Brittannië illustreerde.
Zijn nieuwe film ‘The wind that shakes the barley’ is echter een terugkeer naar de thematiek van ‘Land and Freedom’ en verhaalt ons het verloop van de Ierse onafhankelijkheidsstrijd tegen de Britten in de jaren '20. De meeste besprekingen wijzen erop hoe Loach de gruwel van oorlog aan de kaak stelt en aantoont dat onderdrukten zelf de rol van onderdrukkers en geweldenaars kunnen aannemen. ‘The wind that shakes the barley’ is een harde film geworden, die de gevoelige kijker niet ontziet. De politieke subtiliteit en genuanceerdheid worden afgewisseld met gewelddadige scènes die niets aan de verbeelding overlaten. Het geweld in de film is, in tegenstelling tot het meeste popcorngeweld in actiefilms, niet gratuit en spectaculair, maar rauw en aangrijpend.
Hoewel de rol van geweld in dergelijke conflicten in de verf gezet wordt, vormt het niet het centrale thema van de film. Wat Loach in deze film probeert te vertellen, is dat nationale bevrijdingsoorlogen en anti-imperialistische strijdbewegingen nooit homogeen zijn, maar op hun beurt doorkruist worden door interne sociale tegenstellingen, door klassenlijnen. Het fragment van de discussie in de rechtbank geeft dit duidelijk weer: het doel van de bevrijding van Ierland van de Britse bezettingsmacht moest niet de vervanging zijn van de Britse heersende klasse door een 'autochtone' Ierse elite, maar wel een bevrijding van onderdrukking op zich. De Ierse vrijheidsstrijders zouden het Ierse volk niet bevrijden indien ze het imperialistische juk van de Engelsen afwierpen en inruilden voor de lokale woekeraars, kapitalisten en grootgrondbezitters. Bovendien zou de Engelse heersende klasse Ierland nog steeds in een economische wurggreep houden. Eerder in de film wordt deze discussie geanticipeerd met een citaat van de revolutionair James Connolly: "If you remove the English army tomorrow and hoist the green flag over Dublin Castle, unless you set about the organisation of a Socialist Republic your efforts will have been in vain. England would still rule you. She would rule you through her capitalists, through her landlords, through her financiers, through the whole array of commercial and individualist institutions she has planted in this country..."
De kracht van de film schuilt, zoals in ‘Land and Freedom’, niet in de prestatie van de acteurs, de beelden of zelfs het scenario (hoewel deze aspecten zeker niet verwaarloosd worden), maar wel in de genuanceerde en diepgaande wijze waarop de onverbiddelijke logica van de onafhankelijkheidstrijd en burgeroorlog wordt blootgelegd. ‘The wind that shakes the barley’ is een stevige politieke film, die een aanrader is voor elke linkse bioscoopganger!
Op 17/10/2006 vertoont VMS Gent ‘Land and Freedom’ om de Spaanse Revolutie zeventig jaar geleden te herdenken. De film wordt gedraaid om 20 uur in het studentenhuis de Therminal, Hoveniersberg 24 (vlak bij faculteit economie van de UGent).
Lees meer op www.marxistischestudenten.be
