Dat de Amerikaanse cultuur veel meer is dan de alom gekende iconen als Walt Disney, Michael Jackson en Madonna wordt elke dag bewezen door de grote impact van de Occupy Wallstreet-beweging. Deze manifestanten zijn niet alleen op zoek naar een andere manier om de samenleving te organiseren, ze hebben ook hun rijke culturele erfgoed herontdekt. Op 28 oktober kregen ze bezoek van de stokoude folklegende Pete Seeger die zijn steunbetuigde en hen de aloude klassiekers 'We shall not be moved' en 'Down by the riverside' kwam aanleren.
Protestsongs als motor van verandering
Diezelfde Pete Seeger was de trouwe kompaan van Woody Guthrie, de oervader van het Amerikaanse protestlied. Ze groeiden op in de crisisjaren na de crash van 1929 en probeerden met hun liedjes de arbeiders en boeren te overtuigen om lid te worden van de vakbond. Woody doorkruiste in de jaren ’30 en '40 het land, van Oklahoma tot Californië, langs de route 66. Hij kwam in contact met de armsten in de samenleving en tekende hun belevenissen op. Een muzikant had volgens hem twee opdrachten: én het publiek entertainen, muziek maken waar iedereen blij van wordt én een politieke boodschap brengen. Woody was hierin heel expliciet. In de originele tekst van zijn bekendste lied 'This land is our land' kaart hij openlijk de kwestie van het privébezit aan en betuigt hij zijn sympathie voor het communisme. Hij was heilig overtuigd van de kracht van het woord: hij trad steeds op met een gitaar, waarop een sticker kleefde met de tekst “This machine kills fascists”. Zijn invloed kan moeilijk overschat worden: zowel Tom Paxton en Bob Dylan als Bruce Springsteen zijn aan hem schatplichtig.
Het onrecht van de sterkste
In dezelfde periode kwamen ook de sociaal-realistische schrijvers in beeld, met als boegbeeld John Steinbeck. Het kan geen toeval zijn dat net nu een heruitgave van zijn werk op stapel staat. Zijn bekendste boek Grapes of Wrath – verfilmd met Henry Fonda in de hoofdrol - beschrijft de strijd van de familie Joads, kleine boeren die door de bank van hun land worden verjaagd. Ze reizen naar Californië, het beloofde land, in een poging om aan de armoede te ontsnappen. Tevergeefs: achterdocht en misprijzen zijn hun deel. De schrijver slaagt er in de migratieproblematiek op een indringende wijze te behandelen. Hij kiest duidelijk partij voor de slecht betaalde werklui en werklozen en tegen de grootgrondbezitters en de banken.
In het werk In Dubious Battle vertelt hij het verhaal van de losse fruitplukkers in het Westen en hun pogingen om zich te verenigen. De hoofdpersonages Mac en Jim forceren een staking om hun lot te verbeteren. Het is een bitter en eerlijk relaas van het gistende Amerika tijdens de crisisjaren.
Het buitenbeentje Jack London
Als er één Amerikaanse schrijver is die vandaag nog sterk tot de verbeelding spreekt dan is het wel Jack London. Niet alleen door het avontuurlijke leven dat hij leidde (wie droomt er nu niet stiekem van om net als hem vrij en ongebonden de zeven wereldzeeën te bevaren?), maar ook door zijn sociale betrokkenheid. Hij kwam tijdens zijn zwerftochten in contact met socialistische ideeën en opvattingen. Hij wou er alles over weten en besloot op negentienjarige leeftijd de schoolbanken terug op te zoeken. Lang bleef hij niet: hij leerde veel meer uit boeken dan op school. Hij besloot om zelf schrijver te worden en begon novellen naar kranten en tijdschriften te sturen. Uiteindelijk kon hij beginnen bij The Overland Monthly. Zijn verhalen waren onmiddellijk een succes. Ook Lenin was fan van zijn werk. Hij wilde niet enkel een erkend schrijver worden, maar zich ook inzetten voor sociale verandering. Nadat hij Het Communistisch Manifest gelezen had, werd hij een daadkrachtig socialist. In 1905 verscheen Londons verhandeling over het socialisme onder de titel War of the Classes. Naast ideologisch getinte opstellen bevat het ook een persoonlijk relaas: How I Became a Socialist.
Laten we met een citaat van hem besluiten: “We zijn niet alleen. We moeten kant kiezen: het is beter samen te strijden dan alleen roemloos ten onder te gaan. Uiteindelijk is de wet er enkel om de zwakkeren te onderdrukken en de sterken te gehoorzamen.”(White Fang)
