Ron Meyer, vakbondsman en oud-voorzitter van SP Nederland ergerde zich al lang aan het feit dat bij politieke debatten, op TV of in de kranten diversiteit enkel in beeld komt als het gedefinieerd wordt als kleur, niet-westerse afkomst en/of gender. De sociale klasse, die natuurlijk nog wel bestaat, is quasi onzichtbaar geworden in de media. Hij besloot er een boek over te schrijven.
Dit is het verhaal van jullie leven, jullie opoffering en volharding!
De auteur vertrekt van de vaststelling dat de Nederlandse droom, “als je studeert en hard genoeg werkt dan kun je alles worden wat je wilt” nog diep verankerd is in de samenleving. Wie een laag inkomen, een bescheiden woning en een baan met weinig status heeft is zogenaamd dom, lui of leeft zonder echte ambitie. Vergeten, genegeerd en zes jaar eerder dood bovendien! Eigen schuld, dikke bult! Het kapitalisme is een onverbiddelijk systeem dat iedereen fijnmaalt.
Het boek is een ode aan zijn sociale klasse geworden: de onmisbaarheid van mensen in de vele vitale beroepen en de krachten die zorgen dat deze on-misbaren, onzichtbaar, ongelijkwaardig en onmachtig blijven. Ook zijn ouders, die hij verschillende keren persoonlijk aanspreekt komen uitgebreid aan bod. Ze zijn afkomstig uit de arbeidersbuurt Zeswegen te Heerlen. Zijn vader was koelmonteur, zijn moeder werkte in de thuiszorg. Door een stofwisselingsziekte belandde zijn vader in de bijstand, de sociaaldemocratische regering Kok bespaarde op de WAO-uitkeringen zodat zijn moeder moest bijklussen om rond te komen. Na haar werkuren, door weer en wind, voor een habbekrats per uur aan de andere kant van de stad, gaan poetsen bij “beter gesitueerden”.
Gevangen in de cyclus van het permanent terugkerende gat aan het einde van de maand begrijpt hij als 10-jarige haarfijn wat geld betekent. Zijn ouders liggen krom opdat hun zoon het later beter zou hebben.
In 27 korte hoofdstukken blikt hij terug op zijn eigen geschiedenis en reflecteert hij over inkomensongelijkheid, onrechtvaardigheid, discriminatie en uitsluiting. Het wordt bij het begin van de pandemie eventjes beter. Er was aandacht voor de on-misbaren, maar vraagt hij zich af:
“Wie loopt er ook nu de grootste risico’s en krijgt de hardste klappen: een hele sociale klasse van frontsoldaten in spijkerbroek. Het is geen toeval, het is geen natuurwet!”
Corona stelde de bestaande ongelijkheid op scherp: de kans om te overlijden was voor de armste 20 procent twee keer zo hoog als voor de rijkste 20 procent.
De auteur wil graag een diverse regering, hij wil een regering van on-misbaren, mensen die weten hoe ze een samenleving overeind houden, omdat ze dat gewoon zijn, ze doen het élke dag. Een regering van klasse, onze klasse, de werkende klasse.
Ron Meyer gelooft niet meer in het overlegmodel:
"Ze moeten ons meer vrezen. Onze acties, onze ideeën, onze macht. We moeten ons organiseren en als barbaren aan de poorten van de macht rammelen. Organisatie is de kracht van de arbeidersbeweging.”
Hij schreef een opmerkelijk boek, recht voor zijn raap, zonder nuances, het is letterlijk te nemen of te laten!
De werknemer gereduceerd tot gereedschap met een stem
Het debuut van Heike Geibler in 2021 Rosa was een instant succes. Ze kreeg er de prestigieuze Alfred Döblinprijs voor. De auteur koos voor 100 procent de kant van haar hoofdpersonage: een pas bevallen moeder die op de vlucht slaat en haar kind achterlaat. Via een beklijvende innerlijke monoloog werd de lezer het verhaal ingezogen en kreeg begrip voor de onmacht van Rosa om haar verantwoordelijkheid op te pakken.
Bij haar nieuwste boek “Seizoenarbeid” past Heike Geibler een gelijkaardig procedé toe: ze vertelt niet enkel haar verhaal, maar ook dat van de lezer. Van bij het begin word je uitgenodigd om alles vanuit haar standpunt te bekijken:
“U gaat op weg, ik vergezel u en vertel wat u allemaal overkomt.”
Het is zeker geen pretje wat er Heike én de lezer te wachten staat. We zijn in het Amazon depot in Leipzig, tijdens de kerstperiode en moeten pakjes in en uit dozen stoppen en scannen. Verspreid over elf hoofdstukken, met de sollicitatie als startpunt en eindigend met een stiekem vertrek, maken we kennis met de hypocriete bedrijfscultuur. Naar de buitenwereld toe hanteert Amazon een informeel discours van gelijkwaardigheid – de bazen worden met de voornaam aangesproken – op de werkvloer heerst een sfeer van vernederingen en seksistische pesterijen. Het werk is zo monotoon, mechanisch en zinloos dat het dodelijk wordt en de werknemer letterlijk kapot maakt.
De auteur probeert ook de ongezonde relatie tot werk in onze kapitalistische samenleving te analyseren. Hoe de werknemer van zichzelf en van de ander vervreemdt, hoe het denken werkt in een wereld waar er niet mag nagedacht worden. Ongezonde werkverhoudingen komen niet alleen bij Amazon voor. Ook Heike Geibler ontsnapt er niet aan: haar freelance werk als vertaalster is ogenschijnlijk bevredigender en gebaseerd op zelfbeschikking. In realiteit lijdt ze onder de hoge werkdruk en zit ze in een slecht betaald, precair statuut.
Het werk is vlot geschreven en zet je aan het denken. Het is veel méér geworden dan een undercover verslag van de wanpraktijken van een multinational. Een aanrader.
