Op de promenade die langs de Baai van Doha loopt, telt een grote klok de dagen af tot de start van het WK. Er zou ook een andere, veel morbidere, telling weergegeven kunnen worden: het aantal werknemers dat op de werven van de voetbalcomplexen zijn omgekomen.
Corruptie
In december 2010 lanceerde de regering van Qatar haar plan om het grootste sportevenement ter wereld te organiseren. Haar doel had niets te maken met een passie voor de sport. Het ging om enorme winsten te genereren - met name in de toeristische sector - en om het imago op te poetsen van haar ultrareactionair regime door zich ‘liberaler’ te projecteren.
Het WK, dat zowel een sportieve als een ecologische klucht is, komt voort uit corruptie door de top van de Internationale Voetbalfederatie (FIFA). In 2011 publiceerde Jack Warner, de vroegere vicevoorzitter de federatie, e-mails waaruit bleek dat Qatar grote sommen geld had betaald aan FIFA-functionarissen in ruil voor het steunen van hun WK-kandidatuur. In 2014 schatte de Sunday Times het bedrag op 5 miljoen dollar aan steekpenningen. Dezelfde krant meldde dat het Qatarese mediabedrijf Al Jazeera 880 miljoen dollar had betaald aan de FIFA. Ten slotte heeft het Amerikaanse ministerie van Justitie in 2020 drie Zuid-Amerikaanse ambtenaren formeel ter beschuldiging gesteld van het ontvangen van Qatarese steekpenningen.
Moderne slavernij
In 2010 voerden FIFA-functionarissen een ‘nobel’ en ‘onbaatzuchtig’ argument aan: voor het eerst zou het grootste voetbalspektakel het Midden-Oosten aandoen. In werkelijkheid eert het evenement de winstzucht van de Qatarese heersende klasse - en alle multinationals die zich daarbij aansluiten.
De organisatie van dit WK was letter en figuurlijk een sociaal bloedbad. De arbeiders die de stadions en andere infrastructuur bouwden, deden dit onder absoluut onmenselijke omstandigheden. Meer dan 6000 van hen verloren hun leven. De werknemers kregen maximaal 275 dollar per maand betaald. Het project zelf heeft 220 miljard dollar gekost.
De arbeidsmigranten die vooral uit arme Afrikaanse en Aziatische landen komen, vertegenwoordigen 95% van de Qatarese bevolking. De huisvesting van de werknemers is rampzalig. Ze worden buiten de steden gedropt in migrantenkampen. 8 tot 16 arbeiders verblijven samen elk in een cabine, waarbij er vaak geen ramen zijn.
Onderbetaald - als ze al betaald worden - en slecht gehuisvest, moeten de arbeidsmigranten het Kafala-wervingssysteem doorlopen, wat in het Arabisch "sponsoring" betekent. Het komt erop neer dat deze werkers niet van baan kunnen veranderen zonder toestemming van hun baas. Hun paspoorten worden door hun bazen in beslag genomen zodra zij het land binnenkomen, zodat de werkers het land niet kunnen verlaten zonder hun toestemming. Toen de bouw van de stadions ten einde liep, werden vele werknemers gedwongen het land te verlaten.
Hoewel de FIFA op de eerste rij staat om de ‘neutraliteit’ van het voetbal en de wereldvrede te propageren, hebben haar leiders een oogje dichtgeknepen voor alle wandaden. De voorzitter, Gianni Infantino zei dat dit WK het ‘beste ooit’ zou worden. Toen hij een vraag moest beantwoorden over de sociale omstandigheden tijdens de voorbereiding, was dit alles wat hij te zeggen had:
"(...) de 6000 mensen hadden ook op andere werven kunnen sterven."
Hoogstwaarschijnlijk waren die personen in dat scenario niet gestorven, maar daar dacht Gianni Infantino kennelijk niet aan en gaf als reactie dat de FIFA:
"(...) niet de politie van de wereld is, noch verantwoordelijk voor alles wat er gebeurt."
Struisvogelpolitiek van de bovenste plank door de grote baas van de FIFA.
Sport en kapitalisme
De oproep om het WK te boycotten, is de laatste maanden steeds sterker geworden. Verschillende grote steden - waaronder Parijs - hebben aangekondigd geen grote schermen te plaatsen om het WK te kunnen volgen. In België zijn er ook in grote steden als Leuven WK-dorpen afgelast. Het oproepen tot boycots hebben de verdienste een schandalige situatie aan de kaak te stellen. Zij zullen echter niets veranderen aan het lot van de Qatarese werknemers. Onlangs gingen 200 werknemers van Al Bandary Engineering en Electro Watt de straat op om de betaling van hun loon te eisen. Alleen via klassenstrijd - en de actieve solidariteit van de internationale arbeidersbeweging - zullen de arbeiders van Qatar hun rechten en arbeidsomstandigheden kunnen verdedigen.
De excessen van de "sportbusiness" reiken veel verder dan de grenzen van Qatar. Overal zijn sportfans het slachtoffer van een systeem dat gedomineerd wordt door winstbejag. Toespraken over de "neutraliteit" en "autonomie" van de sport mogen ons niet op het verkeerde been zetten: sport ontsnapt niet aan de logica van het systeem waarin zij zich ontwikkelt. Het wereldkampioenschap voetbal laat eens te meer zien waar de collusie tussen sport en kapitalistische belangen toe leidt. Het is meer dan ooit noodzakelijk de sport in dienst te stellen van de meerderheid van de bevolking. Het kapitalistische systeem is daar absoluut niet toe in staat.
