Het zag er al weken naar uit dat Marx eerst ging eindigen in een stemming op de website van de BBC over wie de grootste filosoof ooit is. Het ultraliberale blad The Economist riep zijn lezers op om Marx toch nog proberen weg te stemmen. Marxist.com deed dan op zijn beurt een oproep aan zijn lezers om Marx aan de top te houden. Ondanks de verwoede pogingen van The Economist is Marx uiteindelijk gewonnen! Dit is geen verrassing. We wachten met interesse op een verklaring vanwege The Economist.
Week na week stond Marx aan kop in de peiling. Melvyn Bragg organiseerde deze peiling voor zijn reeks op BBC Radio 4 ‘In Our Time’. Elke week was hij verbaasd dat Marx nog steeds op kop stond. The Economist kwam vervolgens tussen met een oproep aan zijn lezers om te stemmen en Marx uit de top te verjagen. Zij raadden aan op David Hume te stemmen. Marx kreeg evenwel 28 procent van de stemmen en versloeg zo met het grootste gemak David Hume.
De redactie van The Economist zal ongetwijfeld teleurgesteld zijn. Ze vertellen ons dat het marxisme achterhaald is, dat het kapitalisme werkt enzovoort en zoverder. Spijtig voor hen hebben mensen hersenen en kunnen ze best zelf denken. Wat vandaag over heel de wereld gebeurt, is geen ontkenning van Marx’ woorden maar een bevestiging van wat hij schreef. Zoals Eric Hobsbawm verklaarde als reden waarom Marx won: “Het Communistisch Manifest bevat een adembenemende voorspelling van de aard en effecten van de globalisering.”
In feite is Marx vandaag even relevant – of zelfs meer – als toen hij het Communistisch Manifest 150 jaar geleden publiceerde. Zijn studie van het kapitalisme en hoe dit werkt, bracht hem ertoe fenomenen te voorspellen zoals globalisering, de vorming van monopolies, de groeiende kloof tussen rijk en arm, de versterking van de arbeidersklasse enzovoort. Zijn filosofische visie, het dialectisch materialisme, heeft de tand des tijds doorstaan. Het is een zeer waardevol instrument in onze handen om de complexe mechanismen van de economie, politiek en zelfs wetenschap te doorgronden. Het geeft ons een globale visie op alle processen en zorgt zo dat we vooruitzichten kunnen stellen over de toekomstige ontwikkeling van de maatschappij.
Het probleem dat burgerlijke filosofen hebben met Marx is dat hij niet alleen de contradicties van het kapitalistisch systeem analyseerde. Hij wees ook naar een alternatief. Zoals Marx stelde: “De filosofen hebben de wereld slechts verschillend geïnterpreteerd. Het komt er echter op aan haar te veranderen.” Hij legde uit dat het kapitalisme moet worden omvergeworpen en vervangen door een rationeler systeem, het socialisme.
Hoewel de media trachten Groot-Brittannië af te schilderen als een slapende, onverstoorbare plaats waar de klassenstrijd tot het verleden behoort, is de realiteit lichtjes anders. Ondanks alle pogingen om de mensen hun hoofd te vullen met onbegrijpelijke taal, bestaat de echte wereld nog steeds daarbuiten en mensen leven daarin. Dat verklaart waarom zoveel mensen stemden voor de revolutionair Marx. Zij geloven dat deze maatschappij niet de best mogelijke is in de geschiedenis. Zij geloven veeleer het tegenovergestelde, namelijk dat een nieuwe maatschappij mogelijk is. Tony Blair en Gordon Brown zullen nog voor verrassingen staan in de komende jaren!
Lees ook op de site van In Our Time.
