“Zoals overal in de derde wereld, hebben de Pakistaanse vrouwen en in het bijzonder de arbeidsters, te lijden onder extreme armoede. Meer dan wie ook hebben ze een socialistische revolutie nodig. Het is de enige weg naar de vrijheid!" (Anam Rab)
Dit jaar stond een van de avonden op het Wereldcongres van de Internationale Marxistische Tendens (IMT) in het teken van de strijd van de vrouw in Pakistan. De discussie vond plaats op vraag van vele kameraden die geïnteresseerd waren in de politieke werking onder vrouwen in een land met dergelijke problemen. Anam Rab sprak gedurende anderhalf uur en beantwoordde vele vragen over het engagement van een marxistische vrouw in Pakistan.
Ze vertelde hoe de economische en religieuze omstandigheden in Pakistan enorm doorwegen. De statistische gegevens zijn onmiskenbaar. Volgens de al veel te optimistische cijfers van de regering kan 26 procent van de vrouwelijke bevolking lezen en schrijven. Meer betrouwbare bronnen stellen dit cijfer bij tot slechts 12 procent. Dit cijfer geeft een idee van de erbarmelijke situatie: er is een dagelijks gebrek aan water en elektriciteit en de werkloosheid is zeer hoog. De levens-en arbeidsomstandigheden bevinden zich op het niveau van eeuwen terug.
De overgrote meerderheid van de bevolking leeft daarenboven onder een religieus regime dat de morele normen van 1500 jaar geleden, of zelfs ouder, aanhoudt. Dat wil zeggen dat er nog feodale tradities voortleven, die ook hun nut blijken te hebben in het kapitalistische systeem. Anam benadrukte verschillende keren dat de situatie van de Pakistaanse vrouwen in deze context moet worden begrepen. Het is zeer belangrijk om te beklemtonen dat dezelfde eeuwenoude onderdrukking zich onder het kapitalisme verder zet.
De situatie van de vrouw in Pakistan is heel anders dan die van de Europese vrouw. Maar tegelijkertijd zijn er ook twee soorten Pakistaanse vrouwen: arme vrouwen uit de lagere klassen en een zeer kleine groep rijke vrouwen. Hoewel het religieuze regime hetzelfde is, hebben de burgerlijke vrouwen toegang tot totaal verschillende onderwijs- en levensomstandigheden, waardoor ze in een heel andere realiteit leven. Zo beschikken ze bijvoorbeeld over hun eigen vrouwelijke slaven.
Voor Anam is de Pakistaanse vrouw een vrouw die in een wereld leeft die haar niet toelaat om enige vorm van geluk te bekomen, die niet weet wat het is om een vorm van genegenheid te ontwikkelen met haar partner, kinderen, broers of zussen. Als er in Pakistan een jongen wordt geboren, wordt er een groot feest gehouden. Bij meisjes is er enkel plaats voor verdriet omdat de bruidsschat een grote last is voor de familie. Ze worden op jonge leeftijd uitgehuwelijkt zodat de familie zich kan ontdoen van die kosten. Sommigen zijn dan nog maar 5 of 6 jaar oud…
Het gevolg is dat een meisje opgroeit onder een brutale onderdrukking. In deze omstandigheden is het bijna onmogelijk voor haar om zich op een gezonde manier te ontwikkelen, zowel vanuit fysiek als psychologisch oogpunt.
Vrouwen zijn veroordeeld tot een leven binnen de huismuren. De hele opvoeding is een voorbereiding op het huwelijk. Getrouwde vrouwen worden behandeld als een object dat verantwoordelijk is voor het huishouden en om seksuele of zelfs vaak gewelddadige driften op los te laten. Ze zijn niet in staat zelf hun toekomst te kiezen. Als een vrouw verliefd wordt op de verkeerde man - die niet door de familie is uitgekozen - wordt ze streng gestraft, vaak met de dood als gevolg. Elk jaar worden meer dan duizend vrouwen vermoord om dergelijke eer-kwesties. Wanneer vrouwen worden beschuldigd van overspel is het gebruikelijk dat ze worden geslagen of zelfs levend worden verbrand in het openbaar. Hun familieleden zijn vaak medeplichtig omdat ze de maatschappelijke gevolgen van de oneer willen vermijden.
Eén van de vragen die aan Anam gesteld werden, is hoe ze marxist is geworden. Ze vertelde dat ze het geluk had om op te groeien in een gezin met een marxistische traditie. Zo werd ze gewonnen voor de revolutionaire strijd van haar naasten. Zij bewijst dat het ondanks de moeilijke omstandigheden toch mogelijk is om zich politiek te ontwikkelen en zich in te zetten om de samenleving te veranderen. Daarin staat ze niet alleen. Vooral vrouwen die buitenshuis werken slagen er ondanks alles in om deel te nemen aan de politieke en syndicale strijd. Voornamelijk in de verplegende sector en het onderwijs beschikken de vakbonden uit een militante basis van vrouwen.
Tegenwoordig heeft een groter deel van de Pakistaanse vrouwen toegang tot de arbeidsmarkt. Dat is het gevolg van de noodzaak voor het kapitalisme om de kosten van arbeid te verminderen: ze verdienen voor hetzelfde werk tussen de 30 en 70 procent minder dan een man. Toch heeft dit de situatie van deze werkende vrouwen veranderd. Ze kunnen een eigen leven opbouwen, praten met andere mensen en worden zich bewust van de wereld rondom hen.
Anam legde uit dat onze organisatie onvermoeibare inspanningen doet om vrouwen te winnen voor de strijd. Meestal is het niet onmiddellijk hun toestand als vrouw die hen aanspoort om zich politiek te engageren, maar de extreme armoede die zij en hun kinderen worden opgelegd. Nadat een eerste contact is gelegd, kun je in dialoog treden over de rol die de vrouw speelt in de samenleving en over de noodzaak om dit systeem te veranderen. Eens gewonnen voor de strijd gaan ze tot het uiterste omdat ze niets meer te verliezen hebben.
Nadat een festival met vrouwelijke muzikanten bedreigd werd door fundamentalisten, hebben de militante vrouwen zich een spreuk toegeëigend, vertelt Anam ons met een rustige glimlach: "alleen al onze muziek genoeg is om de fundamentalisten te doden." Zo legt ze de link met de noodzaak om een perspectief op de transformatie van de gehele samenleving te hebben. Ze sloot de discussie af door te zeggen dat als de socialistische revolutie in de rest van de wereld fundamenteel is, de revolutie in Pakistan een kwestie van onmiddellijke overleving is.
