Theorie

Vormings- en discussiedag "Marxisme 2023". Identitaire politiek kan ons niet bevrijden van de onderdrukkingen. Een revolutionnaire benadering is echter nodig die het racisme, het seksisme en andere vormen van onderdrukking radikaal aanpakt. Kom erover discussiëren en organiseer je samen met ons. Meer info vind je op de affiche.

De oorlog in Oekraïne is één jaar bezig en het einde lijkt niet in zicht. Velen stellen zich daarom de vraag: Wat kunnen “we” eraan doen? Hoe kunnen we de moedige Oekraïense bevolking helpen? Hierin zit echter een denkfout. Wie zijn “we”? De gewone bevolking heeft geen wapens, dat hebben alleen de verschillende kapitalistische staten, die elk hun eigen prioriteiten en belangen hebben.

Naar aanleiding van de 80-jarige herdenking van de overwinning van het Rode Leger op nazi-Duitsland in Stalingrad, herpubliceren we een artikel uit 2005. Daarin analyseren we hoe het fascisme verslagen is. Niet de landing in Normandië, maar wel de overwinning in Stalingrad en het Oostfront, waren militair beslissend.

Verleden weekend ging de jaarlijkse herinneringsmars in Berlijn ter ere van Rosa Luxemburg, Karl Liebknecht en alle andere slachtoffers van de repressie tegen de Duitse Revolutie van 1918-19 door. Die revolutie maakte een einde aan de Eerste Wereldoorlog. Elk jaar trekken tienduizenden door de straten van Berlijn het revolutionaire einde van de Eerste Wereldoorlog te eren. In dat opzicht zijn de gelijktijdige gebeurtenissen in Munchen en de regio Beieren bijzonder interessant. De Duitse Revolutie kende daar haar meest ontwikkeld stadium.

 

De Russische Revolutie luidde een bloeiperiode in van creatieve uitdrukking in alle kunsten, maar vooral film werd naar nieuwe hoogtes gebracht; onder meer door Dziga Vertov en Sergei Eisenstein, die film beschouwden als een wapen van klassenstrijd. Ondanks dat de ontwikkeling ervan werd afgebroken door de stalinistische degeneratie van het regime, blijft de erfenis van de Oktoberrevolutie op het gebied van cinema tot op de dag van vandaag aanwezig.

De Franse filosoof Louis Althusser (1918-1990) wordt vaak beschouwd als een ‘structureel marxist’, die het marxisme combineerde met het structuralisme en Marx ‘herinterpreteerde’. Hoe moeten we zijn werk beschouwen? Een kritische analyse. We vertaalden dit artikel van de Oostenrijkse zusterorganisatie van Revolutie, Der Funke, dat kritisch kijkt naar deze academisch marxist, die als het ware de weg vrijmaakte voor post-structurele en postmoderne denkers. Het eerste deel van de tekst werkt de basis van de marxistische filosofie uit. Het tweede deel vergelijkt deze met het denken van Althusser en in deel 3 wordt er gekeken naar de praktische gevolgen ervan, bijvoorbeeld met betrekking tot de theorieën van de revolutie en de staat.

Sandrine Collard, wereldvermaard specialiste van fotografie in Afrika, toont in het fotomuseum Antwerpen een kroniek van de lange en turbulente geschiedenis van de fotografie in het koloniale Congo.

Marxisten zijn geen waarzeggers; wij kunnen niet met zekerheid zeggen hoe een socialistische maatschappij er uit zal zien. Toen men aan Frederik Engels vroeg hoe de familie er zou uitzien onder het socialisme antwoordde hij: “De aard van de familierelaties onder het socialisme zal worden bepaald nadat een nieuwe generatie is opgegroeid. Die zullen zich geen zier aantrekken van hetgeen we nu denken dat zij zouden moeten doen. Zij zullen hun eigen praktijk, cultuur en publieke opinie ontwikkelen en daarmee basta.” De maatschappij wordt niet vorm gegeven door de speculaties van voorbije generaties, maar door de beslissingen en de handelingen in het heden. Toch is er meer mogelijk dan mooie wensdromen. Marxisten gebruiken het dialectisch materialisme om de menselijke ontwikkeling te analyseren. Daardoor kunnen we hypothesen maken over de toekomst, gebaseerd op feiten van het heden en het verleden. Zo kunnen toch heel wat lessen getrokken worden uit de Russische revolutie en revoluties in andere landen, ondanks de Stalinistische ontaarding ervan (zie kader). Maar we zullen ook de huidige maatschappij bestuderen. Een hogere maatschappij als het socialisme kan slechts ontstaan als de wortels ervan al aanwezig zijn in de huidige. Deze methode is geen exacte wetenschap. Net zoals een dokter niet exact kan voorspellen wanneer een patiënt zal sterven of een geoloog evenmin het exacte tijdperk van een aardbeving kan voorzien, kunnen marxisten niet exact voorspellen wanneer een revolutie zal uitbreken en welke vorm ze zal aannemen.