De perscommentaren zijn na de verkiezingsuitslag van 13 juni unaniem: de tsunami van de N-VA heeft ons land overspoeld! Iedereen staat erbij en kijkt ernaar, als het ware zoals bij een natuurramp. Hoe is het zover kunnen komen? Wij staken ons licht op bij Erik de Bruyn, woordvoerder van SP.a Rood en kandidaat op de senaatslijst.
Wat is voor jou het meest opvallende aan deze verkiezingsuitslag?
Dat mensen radicaal gestemd hebben, tegen de impasse waarin ons land verzeild raakte. Ze hebben als het ware de stormram van een figuur als Bart De Wever gebruikt om een oplossing te forceren. Het is tot op vandaag nog voor vele kiezers onduidelijk waar de N-VA sociaal-economisch voor staat. Ze hebben op een persoon gestemd, niet op een programma.
Hoe was je persoonlijke score?
Ik behaalde 21.300 stemmen, van op de tiende plaats van de senaat. Dat is helemaal geen slecht resultaat. Ik wil hier nogmaals benadrukken dat het vooral dankzij de inzet van talloze militanten is dat ik over de koppen kon springen van de beter geplaatsten op de lijst, want van de partijleiding zelf heb ik weinig steun gehad. Wat tot nadenken stemt is dat mijn uitslag in Antwerpen zelf minder goed is dan de vorige keer. Ik denk dat voor velen stemmen op een kandidaat die op de tiende plaats staat, aangezien werd als “een verloren zaak”. Vele linkse mensen geloofden er niet meer in. In Antwerpen halen de Groenen een zeer goede score van 11 procent, en ook de lijst van de PVDA+ gaat sterk vooruit.
We moeten ons bezinnen over onze houding bij de volgende verkiezingen. Vanuit een onverkiesbare plaats campagne voeren, je kan dat één keer, misschien twee keer, maar dan stopt het ook,…..
Onmiddellijk na de verkiezingsuitslag noemde Caroline Gennez Bart de Wever haar “dikke vriend”, wat denk je daar van?
Het was misschien cynisch bedoeld, maar ik vraag me af wat haar bezielde ! Onze militanten hebben tijdens deze campagne keihard gewerkt: iedereen proberen te overtuigen om toch socialist te stemmen, tegen de heersende trend in. Zij verdienen beter. De SP.a creëert een verkeerde indruk: “erbij horen is precies belangrijker dan wat je er gaat doen”. Veel te vlug wordt er door de partijleiding gezegd: we moeten een sociaal bloedbad vermijden, daarom zullen we deel uitmaken van de volgende regering. Ik hoor nergens de boodschap met welk programma we in de volgende regering zullen stappen. Ik kan zo al enkele voorstellen doen: de SP.a zou een overheidsmonopolie moeten invoeren op de aankoop van elektriciteit. Op die manier bepaalt de overheid de prijs, niet Electrabel; een vermogensbelasting zoals in onze buurlanden kan ingevoerd worden; de afschaffing van de notionele intrest enzovoort. We moeten ook in de eerste plaats de hand reiken naar Elio Di Rupo en de PS, zij slagen er wel in om de mensen achter zich te krijgen!
Bij de eerste analyse van de uitslag op het SP.a-partijbureau stelden sommigen dat we een ruk naar links gedaan hebben, met een slecht resultaat, nu moeten we terug naar het centrum. Akkoord?
We moeten eerlijk zijn: we zijn met de SP.a niet met een duidelijk links programma naar de kiezer gestapt! Als De Wever ons iets geleerd heeft, dan is het dat je radicaal en tegelijkertijd ook rechtlijnig moet zijn. De mensen moeten begrijpen waarover het gaat: één van de zogenaamde ‘linkse’ voorstellen was een vermogens-winst-belasting. Wie kan zich daar iets concreets bij voorstellen? Dan ook stellen dat we de pensioenen met 200 euro per maand zullen verhogen als je tot je 65 werkt – waarom is dat al niet veel vroeger gebeurd, de SP.a heeft jaren in de regering gezeten! Op die manier kom je niet geloofwaardig over.
Het politieke landschap in Vlaanderen is grondig door elkaar geschud. Het is duidelijk dat velen intuïtief gestemd hebben: figuren en symbolen worden alsmaar belangrijker. De mediatisering van de kiesstrijd zit er ook voor iets tussen: als gewone kandidaat kom je niet op tv of op de radio, ook de grote kranten geven niet thuis.
Hoe moet het verder met de socialisten?
Het enige positieve aan deze uitslag is dat de socialistische familie de grootste is in België. De nadruk leggen op een Vlaams front is dan ook uit den boze. De SP.a moet zijn tijd nemen, en eerst overleg plegen met de PS. Wat mij opvalt is dat de SP.a in Gent een veel betere uitslag neerzet dan in de rest van Vlaanderen, daar hebben we een volkser én linkser imago. We moeten op die weg verder. Door al die jaren heen dat ik al politiek actief ben, heb ik ook ervaren dat je mensen kunt overtuigen om te stemmen op de socialisten. Je moet er wel de tijd voor nemen én duidelijk uitleggen waar we voor staan. We moeten dit radicaal doen én rechtlijnig.
We moeten ons de komende weken niet laten opjagen: de nieuwe regering komt er ten vroegste in september. We hebben ruimschoots de tijd om de leden te raadplegen én te betrekken bij de besluitvorming.
Hoe zie je de regeringsvorming verlopen?
Het is helemaal niet evident om water met vuur te verzoenen. Want PS en N-VA staan mijlenver uit elkaar. Ik denk dat er een typisch Belgisch compromis uit de bus zal komen. Bart de Wever zal water bij zijn wijn moeten doen, hij zal zijn communautair programma niet kunnen volbrengen.
Van één ding kunnen we zeker zijn: door de strapatsen van de banken zitten we nog steeds in een crisis en het patronaat zal er alles aan doen om de ‘gewone’ mensen de rekening te laten betalen.
Ik heb er geen goed oog in: wat het ook wordt, het zal een onstabiele regering zijn. De tegenstellingen zijn zo groot dat ze het wellicht geen jaar zullen volhouden. Nieuwe verkiezingen zijn dan ook onvermijdelijk.
