‘De arbeidersklasse leert te vechten in de strijd’ (Rosa Luxemburg)
Het VBO vond onze staking niet ‘algemeen’ genoeg om het regeringsbeleid te wijzigen (1). Nochtans schatte het patronaat de kost van de staking op 800 miljoen euro. In de haven van Antwerpen zou de economische schade zelfs oplopen tot 1 miljoen euro per uur. Je moet weten wat je zegt als patroon. Ofwel was de staking een lachertje en loopt het prijskaartje niet hoog op. Ofwel werd de staking toch goed opgevolgd en zijn de financiële gevolgen navenant. Alles wijst er op dat het echt een goed opgevolgde staking was. Een delegee, die al veel stakingen heeft meegemaakt in het Antwerpse, moest dit kwijt. “Ik voelde me fier, weet je! Ik vond het fenomenaal dat zonder blokkades de hele Scheldelaan uitgestorven leek. Tot spijt van wie het benijdt zet de staking volgens mij heel ‘antisyndicaal’ Vlaanderen een formidabele hak.”
Mediacampagne ondermijnt staking niet
In veel bedrijven is de staking zelfs nog beter opgevolgd dan met het Generatiepact in 2005. Zeker als je rekening houdt met de ongeziene mediacampagne tegen de vakbonden, vooral dan in Vlaanderen. De mediahetze zorgde hier een daar wel voor twijfel op de vloer. Maar het verhoopte effect kwam niet. Veelal het tegendeel gebeurde. In een klein metaalbedrijf horen we “hoe de arbeiders de gazetten uitmaken voor leugenaars en de studenten voor vuile...”. Dan gaat het over de studenten die via Twitter en Facebook tegen de vakbonden werden ingezet welteverstaan. Er is goed stand gehouden tegen die leugens. De vakbeweging beschikt immers over een geheim wapen, dat goed tegenwerk kan leveren tegen de verdraaiingen en de rechtse praat van de media: de militant op de werkvloer! ABVV en ACV hebben er zo tienduizenden die elke dag in contact zijn met de mensen en hun vragen kunnen beantwoorden. Ook is er de realiteit die de mensen elke dag ervaren en die niets gemeen heeft met hoe ministers of huurjournalisten de werkelijkheid voorstellen. Een elektricien uit Brussel “kent geen enkele collega van 58 jaar oud die ofwel nog niet is gestorven of niet op ziekteverlof is.” ”Dagdagelijks in weer en wind op werven werken, daar verslijten mensen snel van”. Dan mag men op televisie zitten hakken op de staking en eender wat vertellen over “iedereen moet een beetje langer werken.” Effect heeft het niet meer.
Een succes
In Wallonië lag bijna alles stil. Een syndicalist beschreef de stad Luik als “even stil als op een regenachtige zondag in de maand juli”. Charleroi, de economische evenknie van de ‘vurige stede’ was een ‘villemorte’, een dode stad. In Brussel, de pendelstad bij uitstek, was het verkeer net zoals op een zondagvoormiddag, zeer rustig. Op veel plaatsen waren de piketten zichtbaar zoals voor zetels van banken en administraties. Vooral op de industrieterreinen en voor de stelplaatsen van de MIVB (zie www.youtube.com/watch?v=7AupOHguKfY) was dat het geval. De rolluiken van de metrostations waren overal neergelaten. Het treinverkeer lag van Oostende tot Aarlen helemaal stil. Geen enkele van de vierduizend dagelijkse treinen is uitgereden. Veel grootwarenhuizen hebben ook hun deuren moeten sluiten. Alle havens werden ‘platgelegd’, inclusief de tweede grootste haven van Europa, die van Antwerpen (zie www.atv.be/item/staking-haven-0). Je kon in de haven uren rondrijden zonder een levende ziel tegen te komen. In het noorden van het land is er gestaakt in alle grote en middelgrote ondernemingen. Het paternalisme gekoppeld aan de enorme anti-syndicale druk maakt dat staken in KMO’s moeilijk is. Onder druk van de media en het patronaat werden er deze keer minder industrieterreinen afgezet. Gek genoeg wordt dit achteraf dan aangehaald om te beweren dat de staking geen ‘stootkracht’ zou gehad hebben. Zo zie je dat afspraken die de vakbonden maken om ‘de hinder te beperken’ achteraf worden voorgesteld als een zwakte terwijl dit eigenlijk enkel aantoont dat de vakbonden hun beloften zijn nagekomen. Bij de volgende staking hernemen we best die methode die we met succes sinds de strijd tegen het Globaal plan hebben uitgetest. In verschillende ministeries werd de staking beter opgevolgd dan tijdens de spoedstaking van 22 december. Zo ging in een afdeling van de VDAB deze keer 88 procent van het personeel niet werken. Dit ondanks het feit dat de delegee er sinds een paar weken met ziekteverlof is en zelf weinig heeft kunnen inbrengen in de voorbereiding. Ook in het onderwijs werd de actie beter opgevolgd. De staking leefde duidelijk op de werkvloeren van zowel de openbare diensten als in de privé. Het draagvlak voor het soberheidsbeleid is kleiner en kleiner aan het worden. Zowel de regering als het patronaat willen weer ‘praten’ met de vakbonden. Of ze iets zinnigs te vertellen hebben is zeer de vraag. Snel zal opnieuw duidelijk worden dat de ‘markten’ meer gewicht hebben in de Wetstraat dan de miljoenensterke vakbeweging. De Vlaamse krant van de ‘markten’, namelijk De Tijd, dringt er vandaag bij de regering op aan om ‘niet af te wijken van het hervormingspad’. Een nieuw bezuinigingsplan is dus in de maak. En daarna nog één, en nog één. Nieuwe actie zal moeten volgen want met praten alleen horen ze ons niet. Onze geluidsversterker is het stakingswapen. Tijdens de Europese actiedag van 29 februari moet België opnieuw plat. De vakbondsleiding moet dit nu al aankondigen voor er wordt onderhandeld. Overgangsmaatregelen en bijsturingen eisen is onvoldoende. De soberheidsmaatregelen moeten worden ingetrokken en van de rijken eisen we dat ze hun casinoschulden zelf terugbetalen.
Geen Vlaamse of Franstalige publieke opinie, maar een syndicale
De algemene staking van 30 januari, de eerste in gemeenschappelijk front sinds 1993, was ongetwijfeld een succes. Zulke stakingen helpen het individualisme en de communautaire terugplooi te bestrijden. Tijdens de staking was er geen sprake van een ‘Vlaamse’ en een ‘Franstalige’ publieke opinie, zoals er dikwijls wordt beweerd. De NVA probeerde het nochtans zo voor te stellen, maar het sloeg niet aan. Vandaag moet er rekening worden gehouden met een ‘syndicale’ publieke opinie, met de georganiseerde en bewuste stem van de mensen op de werkvloer, of ze nu Nederlands of Frans praten, of ze nu van vreemde origine of ‘oude Belgen’ zijn. De arbeidersklasse bestaat natuurlijk altijd, niet enkel op stakingsdagen. Dat weten we al lang, ondanks het feit dat ze door sociologen al vele keren werd begraven. Maar de arbeidersklasse bestaat nog duidelijker wanneer ze in actie komt. Gisteren hebben we weer eens kunnen aanvoelen hoeveel macht we eigenlijk hebben. Ooit beschreef een pionier van de Europese arbeidersbeweging deze macht als volgt: ‘Het raderwerk staat stil, als uw machtige arm dat wil’. Dat was in grote mate gisteren het geval. Een algemene staking is ook een uitstekend middel tegen fatalisme. Maar een staking is eigenlijk vooral een enorme leerschool. De Duitse socialiste Rosa Luxemburg stelde dat de arbeidersklasse leert te vechten in de strijd (2). Dat is zeer juist. Er is gisteren veel geleerd. Maar er zal nog meer geleerd en gestreden moeten worden zoals de Griekse arbeiders en jongeren ons tonen.
Scholieren en studenten winnen voor de vakbondsstrijd.
Opvallend was hoe jongeren tegen de vakbonden werden ingezet door het establishment. Een sociaal conflict, een krachtmeting tussen sociale klassen, werd voorgesteld als een botsing tussen generaties. De vakbond zouden enkel maar de 40 en 50 plussers verdedigen door hun been stijf te houden tegen de afbouw van het pensioensysteem. Door de constante mediastroom tegen de vakbonden zijn veel mensen verward, ook bepaalde jongeren. Door een handige campagne via de sociale media ontstaat bij hen het beeld dat de syndicale acties ingaan tegen hun belangen. Er wordt een kunstmatige ‘generatiekloof’ gekweekt. Jongeren hebben daarom nood aan duidelijkheid omtrent de inzet van deze staking. Op het atheneum van Kapellen hadden ze daarover volgens ons een interessant idee. Leerkrachten organiseerden daar in de voormiddag een project voor de leerlingen van de derde graad. Ze toonden wat een stakerspiket is, deelden flyers uit, boden broodpudding en warme chocomelk aan, enzovoort. Vervolgens kregen de leerlingen les over de geschiedenis van de algemene staking. Daarna kregen zowel stakende als niet-stakende leerkrachten de ruimte om hun standpunt uiteen te zetten en moesten ze antwoorden op de (kritische) vragen van leerlingen. Vanaf 12 uur legden de stakende leerkrachten dan uiteindelijk ook echt het werk neer. Je kan een filmpje bekijken via http://www.atv.be/item/leerlingen-bemannen-piket
De vakbonden hebben ook gereageerd door verschillende jongeren-delegees in de media te doen reageren. Dat is goed. Maar het patronaat en de rechterzijde hebben wel een zwak punt ontdekt in de syndicale slagkracht: scholieren en studenten. Tijdens de vakantieperiodes voert de vakbond campagne naar de jobstudenten toe en voor de rest is het vooral dienstverlening die wordt aangeboden. Er is duidelijk meer nodig. De ACV- en ABVV-jongeren vormen zich beter om tot echte en strijdbare scholieren- en studentenvakbonden. In de volgende weken is het noodzakelijk om naar de scholen te gaan en actief te zijn op de campussen. In Brussel is sinds een tijdje opnieuw de Etudiants FGTB opgericht. Ze zijn actief op de campus van de ULB. Ook de onderwijsvakbonden hebben hun rol te spelen. Eén ding is zeker. Met de poging om de jongeren op te zetten tegen de stakers hebben de media discussie los geweekt op plaatsen waar tot nu toe niet veel discussie was. Dit zorgt voor standpuntinname en politisering onder de jongeren. De ervaring in het atheneum van Kapellen toont aan dat scholieren onze strijd begrijpen en steunen. Wedden dat dit niet meteen het effect was dat de media voor ogen hadden?
Het VBO vond onze staking dus niet ‘algemeen’ genoeg. Dat klinkt als een uitdaging. Of zoals een delegee uit de Antwerpse chemie-industrie gisteren vertelde: 'Als we niet worden gehoord doen we volgende keer 48 uren voort'.
Erik Demeester
- http://vbo-feb.be/pers/
- Lees ook het uitstekende boek van Rosa Luxemburg ‘Massastaking , partij en vakbonden’: http://www.vonk.org/200809112219/rosa-luxemburg-massastaking-partij-en-vakbonden.htm
