Op de website van Brussels Airport werd op 16 mei een bericht aangekondigd dat de staatsecretaris voor mobiliteit, Wathelet, eventueel maatregelen zou nemen tegen de actievoerders van Swissport, zo o.a. “het afdwingen van een dwangsom indien de toegang tot de luchthaveninfrastructuur wordt geblokkeerd en/of de luchthavenoperaties worden verhinderd”. (http://www.brusselsairport.be/nl/corporate/news/36785/). De Europese commissaris voor transport tweette alvast enthousiast : “Applaud the work of the Belgian government to find a resolution to #Swissport dispute. Cannot hold passengers hostage in this way” (https://twitter.com/SiimKallasEU).
Du jamais vu?
Achteraf werd in alle toonaarden ontkend dat de minister een dergelijke stap ooit had willen zetten, maar de commentatoren waren reeds in hun pen gekropen. Zij klonken unisono: een staatsinterventie in geval van een collectief conflict had men nog nooit gezien. Het journaille heeft blijkbaar wat problemen met het langetermijngeheugen. In de 19e eeuw gaven ministers nog de opdracht om te schieten op stakers. We komen dus van ver. In 1988 presteerde minister van Verkeer Herman De Croo het om de luchtverkeersleiders op te vorderen en zo hun staking te breken. Het feit dat achteraf de Raad van State de minister de levieten las omdat hij een manifest onwettige beslissing had genomen, kwam niet in de pers. Swissport was dus veeleer een déjà vu.
In Europa
België heeft het (Herziene) Europees Sociaal Handvest van de Raad van Europa geratificeerd. Het artikel 6 alinea 4 HESH garandeert een recht op collectieve actie. Kan men dan wel naar de rechter stappen om zich te mengen in een staking?
Het antwoord op deze vraag komt van het monitoringorgaan van dit verdrag, het European Committee of Social Rights (ECSR). Dit heeft in het verleden België er al meermaals op gewezen dat de tussenkomst van de rechter niet evident is. Omdat de werkgevers deze techniek al vijfentwintig jaar gebruiken, hebben de drie representatieve vakorganisaties samen met het EVV in 2009 een klacht (nr. 59/2009) ingediend tegen de Belgische regering (http://www.coe.int/t/dghl/monitoring/socialcharter/Complaints/Complaints_en.asp). In april 2012 werd de procedure afgerond. Het oordeel van het comité van ministers van de Raad van Europa was vrij duidelijk: “The restrictions on the right to strike constitute a violation of Article 6§4 of the revised Charter (...)”. Om de meubelen te redden heeft België zich er dan toe verbonden om de bevindingen van het comité aan de sociale partners over te maken die naar een oplossing zouden moeten streven. We zijn nu meer dan één jaar verder. Het dossier werd in de Nationale Arbeidsraad aanhangig gemaakt en is daar in de kast van de X-files beland. Niemand heeft er nog iets over vernomen.
Of de minister in de fout was gegaan als hij naar de rechter was gestapt, is niet 100% zeker. Het feit dat een scenario werd overwogen dat in strijd zou kunnen zijn met internationaal recht getuigt alleszins van een grenzeloos cynisme. Het doel heiligt nog steeds de middelen. En dan is er nog de Europese commissaris, een liberaal uit Estland wiens partij zich richt op “free proprietors who compete with each other on the basis of impartial rules” (http://www.reform.ee/en/About-us/Ideology/Ideology) . De Europese Unie heeft strikt genomen geen uitstaans met de Raad van Europa, maar men kan zich toch vragen stellen bij het feit dat verdragen als het Europees Sociaal Handvest die ook door de meeste lidstaten van de Unie werd geratificeerd, worden genegeerd door een vicevoorzitter van de Europese Commissie. Regels moeten er zijn, maar niet als ze de “free proprietors” al te veel hinderen.
De splinter en de balk
Een lichtpunt: de minister van Werk betuigde haar sympathie met de actievoerders die niet voor hun plezier staakten (sic). Het feit dat de splitshifts (waarrond het conflict onder andere draaide) perfect legaal zijn, is echter wel haar verantwoordelijkheid. Het is gemakkelijk om in Duitsland de slechte arbeidsomstandigheden aan de kaak te stellen, maar misschien zou onze minister best eens de hand in eigen boezem steken.
