Verontwaardigd door de ontslagentsunami en de sluiting van Opel roepen alle bonden op tot een grote betoging. Deze 'Mars voor jobs en respect' vindt plaats op vrijdag 29 januari vanaf 10u op het Schumanplein in Brussel. Vonk steunt natuurlijk dit intiatief. Er zal echter meer nodig zijn dan deze steekvlambetoging om het roer om te gooien. Dit is de tijd om buiten de lijntjes te durven denken en handelen! Wij kiezen voor een hele andere maatschappij.
Stop dit irrationele systeem!
"Dit wordt het zwaarste jaar ooit, nog zwaarder dan vorig jaar. Volgens de recentste prognoses zullen er 60.000 Vlaamse werklozen bijkomen in 2010. De crisis zal zich dus pas dit jaar ten volle op de arbeidsmarkt laten voelen. Vorig jaar werd de schok nog gedempt door buffersystemen als tijdelijke werkloosheid en tijdskrediet. Maar dit jaar zullen die buffersystemen uitgewerkt zijn. Er zullen nog grote herstructureringen volgen." Dit zegt Fons Leroy, gedelegeerd bestuurder van de VDAB (Vlaamse dienst voor arbeidsbemiddeling) in De Morgen van 6 januari 2010.
In 2009 steeg het aantal werkzoekenden in Vlaanderen reeds met 42.338 tot een totaal van 220.375. Het merendeel van die banen ging verloren bij kmo's, goed voor 99 procent van de falingen. Maar 2010 wordt dus erger. De voorspellingen komen neer op honderdduizend bijkomende werklozen over de periode 2009-2010.
De werkloosheid in België zal in 2010 met 750.000 werklozen of een werkloosheidsgraad van 14,6 procent het recordpeil van na 1970 evenaren. Dat meldt onderzoekseenheid l'Institut pour un Développement Durable (IDD) uit het Waals-Brabantse Ottignies.
Voor 2010 zitten er overigens enkele grote faillissementen in de pijplijn, van bedrijven met meer dan 500 werknemers, zegt een goede bron volgens De Standaard van 31 december 2009.
Elke dag komen er nieuwe conflicten rond arbeidsplaatsen en werkomstandigheden bij. De Tijd schrijft op 13 januari: "Vlaanderen wordt geteisterd door een nieuwe ontslaggolf. Bij computer- en printerbouwer Hewlett-Packard (HP) in Diegem is een collectief ontslag aangekondigd van 324 banen. In Brugge sluit katoenspinnerij Uco Yarns de deuren(ooit de grootste van het land en begin jaren 1970 werkten er nog 500 mensen, n.v.d.r.). Daardoor verliezen 107 mensen hun job. Bierbrouwer AB InBev maakte vorige week bekend in eigen land 263 jobs te willen schrappen. Er circuleerden al geruime tijd geruchten over ontslagen in Diegem. In mei terug maakte HP bekend dat er 5.700 jobs moesten sneuvelen in Europa." Er zijn ook nog DHL, Opel en vele andere bedrijven waar reeds banen verdwenen of op de tocht staan. In de metaal- en transportsector zijn enkel de helft vacatures beschikbaar vergeleken met vorig jaar. We merken terloops ook op dat allerlei levensnoodzakelijke producten zoals brandstof weer gevoelig duurder werden.
Intussen bericht men dat het ergste achter de rug zou zijn en dat de economie zich herstelt. Fons Leroy, gedelegeerd bestuurder van de VDAB, zegt daarover: "Maar wel nog niet voldoende om jobs te creëren. Een economische groei van 1 procent creëert netto geen jobs. Dat gebeurt pas bij een groei van 2 à 3 procent. En dat zal pas vanaf 2011 zijn. Bovendien valt het te vrezen dat werkgevers dubbel voorzichtig gaan zijn bij aanwervingen en in eerste instantie nog meer dan vroeger een beroep gaan doen op tijdelijke arbeid en uitzendarbeid."
Enkel arbeid brengt rijkdom voort
Dat bedrijven die zich ontdaan hebben van ‘overtollige’ werknemers en productiecapaciteit opnieuw zeer bevredigende resultaten halen, is niet zo eigenaardig. Bovendien zijn de stocks die in de bedrijven aanwezig waren bij het uitbreken van de crisis nu op vele plaatsen uitgeput zodat de productie heropgestart wordt, maar over het algemeen met een pak minder volk.
Terwijl vooral bij een aantal bedrijven, waarvan sommigen bijvoorbeeld tijdens de crisis falende concurrenten hebben opgekocht, het ergste voorbij lijkt, moeten de grootste gevolgen voor de werkende bevolking dus nog komen.
Wat we nu meemaken lijkt soms een staking van investeerders. Wanneer de ‘risico’s te groot’ zijn wordt er minder geïnvesteerd, gaat men elders of wordt een moment afgewacht waarop de return van investeringen groter en/of zekerder is. Als gevolg daarvan moet er dan ‘bespaard’ worden. Er is ‘overproductie’, ‘de productiecapaciteit is te groot’. ‘Afslanken’ en ‘afdanken’ dus maar. Veel mensen verliezen hun job of kunnen bijvoorbeeld hun leningen niet meer afbetalen. Hebben al die mensen dan geen recht op een job? Of wonen mensen die hun huis verliezen misschien liever bij familie in of gewoon op straat?
Geld genoeg maar slecht verdeeld
Er is nog nooit zoveel rijkdom geweest. Dankzij de wetenschap hebben technologische en industriële vernieuwing een levensstandaard mogelijk gemaakt waarvan onze voorouders enkel konden dromen. Toch zitten we nu in een economische crisis. In een prekapitalistische samenleving zou dat betekenen dat er tekorten zijn. In het kapitalisme betekent het net dat er te veel is. Niet te veel voor de maatschappelijke behoeften maar te veel om te verkopen en vooral om gekocht te worden door een verarmende bevolking. Niets is gratis onder het kapitalisme dus men vernietigt doorgaans liever capaciteit. Dit systeem heeft dan ook nog enkel nut voor degenen die er in slagen grote winsten te maken door hun kapitaal succesvol te investeren. Voor alle anderen betekent het in toenemende mate vooral onzekerheid.
Men heeft het steeds over ‘onze’ economie maar in wezen is de economie in handen van degenen die de productiemiddelen bezitten. Dat zijn geen gewone stervelingen zoals u en ik, maar kapitalisten. Machtige groepen van ondernemers, multinationale ondernemingen, financieringsbanken, holdings enzovoort, die als enige doel zoveel mogelijk winst maken hebben. Wij verkopen onze arbeid aan hen op de arbeidsmarkt om zo in onze levensbehoeften te voorzien; zij hebben die arbeid nodig om van grondstoffen producten te maken en via dit proces winst te genereren. Als het werk schaars is omdat de kapitalisten wachten op betere tijden om opnieuw zeer winstgevende zaken te doen, worden (tijdelijk) tienduizenden of zelfs honderdduizenden mensen ‘on hold’ gezet. Een stuk gereedschap of een machine zal doorgaans niet veel last ondervinden van een periode van inactiviteit. Een arbeider of bediende daarentegen is afhankelijk van een loon om in leven te blijven.
Crisis is kans voor een nieuw begin
125 jaar geleden werd in België de BWP (de voorloper van de SP.a) opgericht met de bedoeling het kapitalisme te vervangen door socialisme. De arbeiders en bedienden die zich hadden verenigd in vakbonden, coöperatieven en mutualiteiten zagen in dat ze een politieke partij moesten oprichten om de belangen van alle loontrekkenden samen te verdedigen. De socialistische beweging werd groot en slaagde er in de levensstandaard van de gemiddelde arbeider en bediende gevoelig te verbeteren. Tijdens de (eerder uitzonderlijke) perioden van economische opgang wel te verstaan. In diezelfde 125 jaar kende het kapitalisme vele crisissen waarvan er twee zijn uitgemond in wereldoorlogen.
Indien we een stabiele economie en een menselijke maatschappij willen waarin iedereen deelneemt en inbreng heeft, moeten we terug naar de gedachten die aan de wieg van de BWP stonden. Als we op 1 mei zingen “En d’ Internationale zal morgen heersen op aarde” gaat dit over het verwerven van de economische macht en niet over een half gestreden strijd waarvan het steeds moeilijker wordt de verworvenheden te vrijwaren, laat staan voor toekomstige generaties. De grote economische sectoren die van levensbelang zijn voor de bevolking moeten onteigend worden en bezit worden van de gemeenschap en dit uiteindelijk wereldwijd. Zoniet blijven we de speelbal van winstgeile speculanten. Op basis van een democratische planning kan een economie tot stand komen waarin de meerderheid van de bevolking zich kan ontplooien zonder steeds met de schrik te leven bij de volgende crisis alles te verliezen. Er is geen enkel rationeel argument meer om het kapitalisme in stand te houden, integendeel, het bedreigt steeds meer ons bestaan zelf.
