Zelden was een ‘werkloze’ bediende zo actief… Martin Willems, de vakbondssecretaris die door de federale leiding van de BBTK onrechtmatig werd afgedankt, is niet bepaald iemand die bij de pakken blijft zitten. Zijn andere afgedankte collega’s van de sector ‘Industrie’ ook niet. Waarom volharden ze zo in hun eis voor de heropname? Ten eerste houden ze er niet van dat de vakbondsdemocratie met de voeten wordt getreden. Dan is er ook het risico dat met hun ontslag ‘wegens een zware fout’ een gevaarlijk precedent wordt geschapen. Martin en tientallen andere vakbondsdelegees voeren nu campagne in het ABVV om de militanten de kans te geven naar een andere versie te luisteren. Tot nu toe hoorden de militanten enkel maar de uitleg van de BBTK-leiding. Een steuncomité ‘Reintegration Now’ werd eveneens boven de doopvont gehouden. Na vier maanden strijd is het tijd voor een eerste balans.
De eis voor jullie heropname verenigt een zeer groot aantal delegees uit de industrie in Brussel Halle Vilvoorde. Is mijn indruk verkeerd dat na de eerste golf van verontwaardiging op de onthoofding van de sector jullie strijd discreter is geworden?
Martin Willems: “Het is juist dat de commotie rond onze zaak wat zijn weggeëbd. Maar wees verzekerd: onze strijd gaat verder. Wij zijn tot de vaststelling gekomen dat het een gevecht van lange adem zal zijn. De geesten veroveren in het ABVV en ook in de andere vakbonden neemt tijd. Concreet gaan wij naar al de vormingsactiviteiten van het ABVV, eveneens naar de vergaderingen van de besturen van andere gewesten van de BBTK en zelfs naar de congressen van andere centrales. We verspreiden pamfletten op betogingen waar we ook in contact komen met militanten van andere vakbonden. Onze boodschap is helder. Onze zaak is geen ruzie tussen personen in een centrale. Wat op het spel staat is de vakbondsdemocratie. Natuurlijk weet ik dat vakbondsdemocratie moeilijk volmaakt kan zijn. Maar in ons geval raakt men aan een fundamenteel principe namelijk dat de secretarissen door de basis worden verkozen en enkel door diezelfde basis kunnen worden afgezet. Vakbondsdemocratie veronderstelt dat de nationale leiding geen algemene vergaderingen kan afschaffen, ook geen gewestelijke besturen net zoals congressen kan annuleren. In het ABVV net als in om het even welke vakbond moet de basis het laatste woord hebben. In ons geval is de basis niet geraadpleegd over ons ontslag.
De andere inzet van onze zaak is het risico van banalisering van het ontslag om dringende reden (zware fout). Dit gaat alle delegees aan. Allen voelen zich bedreigd. Een afwijkende mening wordt vandaag door de federale leiding van de BBTK als een zware fout beschouwd. De positieve kritiek binnen onze organisatie wordt voorgesteld als een ‘obstructie’ of een ‘schending van de eerbaarheid van de voorzitter’. We praten hier over een vakbond, hé! Niet over het Hof van Versailles! Een meningsverschil betekent toch geen ‘schending van de eerbaarheid’. Door een afdanking wegens een zware fout op deze manier te rechtvaardigen lopen we het risico dat morgen de bazen een gelijkaardig voorwendsel aanhalen om delegees de deur uit te sturen. Kritische delegees kunnen dan beschuldigd worden van ‘obstructie’ of van ‘schending van de eerbaarheid’ van de baas. Met ontslag voor ‘zware fout’ als gevolg. Geen enkel serieus vakbondswerk is dan nog mogelijk.
De reacties op onze uitleg binnen het ABVV zijn erg positief. Onze campagne zorgt er eerst en vooral voor dat we niet worden vergeten. De militanten reageren ook minder emotioneel. Natuurlijk beseffen we dat onze zaak niet de eerste zorg is van de militanten, maar meer en meer militanten kennen nu onze zaak. De militanten willen vooral een oplossing. Wij zijn bereid een lange strijd te voeren. Het steuncomité blijft verder ruggensteun geven. Eigenlijk hebben we niet veel keuze, want deze strijd is belangrijk voor het hele syndicalisme.
Ons ontslag heeft ook de zwakheden in de vakbond blootgelegd. Deze zwakheden kunnen zich in de toekomst keren tegen onze organisatie zelf wanneer veel belangrijkere politieke kwesties worden gesteld. Ons ontslag stelt dus daarom de goede vragen op het goede moment. Indien een vakbond zo verdeeld geraakt en zo absurde beslissingen neemt over een vastgoedproject, wat wordt het dan als we het over de splitsing van de sociale zekerheid gaan hebben? Hiervoor hebben we een sterke vakbond nodig die in staat is interne problemen op te lossen voordat we de problemen van de dag aanpakken.”
Er zijn tal van voorbeelden van het goede onthaal van de ABVV-militanten.
“Het eerste wat opvalt in discussies met de militanten is dat ze echt blij zijn eens een andere versie te horen. De strategie van het apparaat bestond erin onze mond te snoeren, om zo te vermijden dat we werden gehoord. De federale BBTK-leiding gaf de militanten tot nu toe een zeer subjectieve indruk over onze zaak. Wij worden voorgesteld als ‘een probleem’ dat ‘dringend moest worden geregeld’. Nadat men ons heeft gehoord denken de militanten dikwijls dat onze ontslagen zeker niet gerechtvaardigd zijn. In het algemeen is het onthaal door de militanten echt goed. Een voorbeeld. Onlangs gingen we naar de vergadering van het BBTK-bestuur van Waals-Brabant. Daar vroegen we om gedurende 15 minuten gehoord te worden. Uiteindelijk werd erover gestemd en zes bestuursleden stemden voor, zes anderen stemden tegen. De gewestelijke secretaris gaf dan de doorslag en weigerde ons uit te nodigen. Deze stemming geeft ons moed. De reacties zijn erg positief. Wij hopen binnenkort naar de bestuursvergaderingen te kunnen gaan van de SETCa/BBTK in Namen, Antwerpen en Luik.”
De steun reikt ook buiten de grenzen van de bediendencentrale.
“De Centrale van de Metaalarbeiders uit Brussel steunt ons ook. Er is zelfs sprake van een steunbrief die verzonden werd in de hele federatie Brussel-Wallonië. De metallo’s onderstrepen hoe de banalisering van de ‘zware fout’ een bedreiging is voor alle syndicalisten. Zij vroegen ook dat het ontslag van de vijf secretarissen niet werd geconcretiseerd. Het Franstalige ACOD Onderwijs en van de Lokale en Regionale Besturen van Brussel stemden eveneens resoluties in dezelfde zin. Er zijn ook positieve reacties in de Algemene Centrale en in de Voeding (Horval).”
Waarom dringen jullie zo sterk aan op de kwestie van de vakbondsdemocratie?
Martin Willems: “Wat op het spel staat is wel degelijk de vakbondsdemocratie. Men kan zich niet willen uitspreken over de grond van de zaak of beweren dat het enkel om een plaatselijk probleem gaat. Maar de manier die werd gebruikt om het probleem op te lossen is eenvoudigweg onaanvaardbaar. Wij hebben ons mandaat als secretaris gekregen van de basis. Zo staat het zeer duidelijk in de statuten van de BBTK. Deze statuten steunen op de principes van het ABVV en die zeggen dat alle macht van de basis komt. Het ABVV is een organisatie waar alles van de basis vertrekt naar de top en niet het omgekeerde. Niet zoals in de bedrijven waar alles ‘top, down’ is en niet ‘bottom, up’. Dit is toch een manier van werken die ons gevoelig onderscheidt van het ACV. De vrijgestelden mogen niet door de vakbondstop worden aangeduid maar door de basis. De vrijgestelden zijn er niet om een syndicaal beleid op te leggen maar om de basis te ondersteunen. Indien we vrijgestelden hebben die door de top van onze organisatie worden aangeduid, dan zal het uiteindelijk enkel de top zijn die het syndicaal beleid zal bepalen en niet de basis. De vijf secretarissen werden verkozen door de basis en het is dus enkel diezelfde basis die hen kan afzetten indien ze dat wil. Indien men ons iets te verwijten heeft, is het de algemene vergadering van de militanten uit de industrie die hierover moet worden ingelicht. Dan komt het voor het bestuurscomité dat volgens de statuten een secretaris kan afzetten met twee derde van de stemmen. In sommige gevallen is er een congres nodig om te beslissen over de afdanking van een secretaris. In ons concreet geval was het echt gemakkelijk geweest om de democratische procedure te volgen. Wij werden op 3 september ontslagen. Een algemene vergadering van de militanten uit de industrie was voorzien op 17 september en zelfs een congres op 24 september. In plaats van via deze vergaderingen te werken besloot de federale leiding van de BBTK gewoonweg om deze bijeenkomsten te annuleren. Dit pikken wij natuurlijk niet. Daarom is het zo belangrijk dat de basis de macht weer in de handen neemt.”
Er wordt verteld dat de rechtbank van eerste aanleg de federale leiding van de BBTK gelijk zou hebben gegeven. ..
Martin: “Een vijftigtal militanten van de afdeling BHV zijn naar de rechtbank getrokken omdat de BBTK de statuten niet heeft geëerbiedigd. Deze militanten verzetten zich tegen de annulering van het gewestelijk congres en eisten dat het toch zou doorgaan nog voor het federale congres. De rechtbank heeft hen niet gevolgd maar heeft helemaal geen gelijk gegeven aan de federale leiding. De rechtbank heeft enkel verklaard dat de mensen die de vraag hadden ingediend geen persoonlijk belang hadden bij deze handeling. De rechtbank is niet verder gegaan in haar vonnis. Over de grond van de zaak is er geen uitspraak uitgebracht. De rechtbank heeft dus geen gelijk noch ongelijk gegeven aan een van de partijen. De rechter heeft dus ook niet gezegd dat de statuten werden geëerbiedigd of dat BBTK federaal het recht had het congres af te schaffen of de secretarissen de laan uit te sturen zonder de statuten te volgen.
Jullie ontslag heeft de sector ‘Industrie’ van BBTK Brussel Halle Vilvoorde onthoofd. Hoe werkt de sector nu?
Martin: “De sector industrie van de BBTK kent geen leven meer. De algemene militantenvergadering is niet meer bijeengekomen sinds ons ontslag. Maar de syndicale activiteit zet zich wel min of meer verder in de bedrijfsafdelingen zonder de vijf vrijgestelden die hen gedurende jaren hebben gesteund. De federale leiding heeft hen vervangingsvrijgestelden aangeboden om hun sector op te volgen. De meerderheid van de bedrijfsafdelingen rooien het wel alleen met of zonder de hulp van secretarissen van andere vakbonden. Er bestaat ook een grote ‘degout’ onder de delegees. Ze stellen vast dat ze niet werden geraadpleegd, dat hun syndicaal engagement niet wordt erkend en dat men hen als onbelangrijk beschouwd.”
Heb je weet van uitgeoefende druk op delegees die jullie blijven steunen?
Martin: “Zeker en vast. De delegees die ons steunen hebben gewoonweg niet aan het federaal congres kunnen deelnemen. In andere gevallen zijn de bedreigingen directer. Sommigen hoorden dat in geval van staking er geen aanzeg zou worden ingediend en dat het stakingsgeld niet zou worden uitbetaald. Soms is het ook nog meer kleingeestig. Teneinde de delegees te dwingen tot een impliciete erkenning van de nieuwe vrijgestelden worden de vakbondsdelegaties verplicht de nieuwe agenda’s voor 2011 bij hen persoonlijk af te halen. Hetzelfde met de syndicale documentatie. Dit alles is zeer vernederend voor het syndicaal engagement van de militanten.
Beeld je even in dat je het woord kan nemen voor het congres van het ABVV. Wat zou je de aanwezige militanten vertellen?
Martin: “Ik zou uitleggen dat het hier niet enkel gaat om het lot van vijf personen. Veel meer staat op het spel, namelijk belangrijke vakbondsprincipes. De leden van het ABVV, alle leden moeten nadenken hoe zij de macht van de basis tot leven brengen in onze organisatie. Er bestaat als het ware een spanningsveld tussen het vakbondsapparaat en de nationale leiding die betrokken is in het dagdagelijkse beheer en de basis die verondersteld wordt de politieke macht in handen te hebben. De vakbondsleiding leeft elke dag in contact met de patroons en met de politici. Het is dus normaal – het is zelfs geen verraad – dat ze de natuurlijke neiging vertonen oplossingen te vinden binnen het systeem. Het is onvermijdelijk dat ze zich niet in een logica van permanente confrontatie bevinden. Wanneer je elke dag met de wereld van de patroons en met de vertegenwoordigers van de staat discussieert, kan je bezwaarlijk een antagonistische houding innemen. Maar het ABVV steunt op de erkenning van deze echte tegenstelling. Wij doen die tegenstelling leven tussen de wereld van de arbeid en de wereld van het privébezit en de kapitalistische wereld. Deze tegenstelling leeft bij de basis. Het is de taak van de basis om het koppig voortbestaan van deze tegenstelling in herinnering te brengen net zoals haar wil om de wereld te veranderen. Zoniet gaat de leiding die onvermijdelijk vergeten. Het is de rol van de basis het vakbondsapparaat te herinneren dat het slechts de woordvoerder is van de basis en niet het omgekeerde.
Ik zou vooral laten weten dat de militanten van BBTK Brussel Halle Vilvoorde ons terug willen. Wij, de afgedankte secretarissen, zijn bereid om morgen gedreven door onze syndicale overtuiging ons werk te hervatten.”
Zie ook www.reintegrationnow.be
