Dinsdag 17 januari 2012 verklaarden ACV, ABVV en ACLVB in gemeenschappelijk vakbondsfront via een persbericht dat de algemene staking op 30/1 ‘onvermijdelijk’ geworden was. "Een algemene stakingsdag op 30 januari aanstaande is nodig om de regering en de werkgevers ervan te overtuigen dat dit voor werknemers en sociaal gerechtigden echt niet meer kan", aldus het persbericht. In een artikel in de Nieuwe Werker (13 januari 2012), het blad van het Vlaamse ABVV, lezen we: “De solidariteitsregelingen die de werknemers na de oorlog opgebouwd hebben, met name de sociale zekerheid en de openbare diensten, worden afgebouwd.” “Al deze maatregelen werden beslist zonder overleg met de sociale gesprekspartners, meer bepaald zonder naar de mening van de werknemers te vragen. De werkgevers echter hebben wel bondgenoten gevonden om hun standpunten erdoor te krijgen. Het sociaal overleg werd dus bevroren en een reeks wetten en besluiten werden met de karwats door het federaal parlement gejaagd om ons voor voldongen feiten te plaatsen. Daarbij werden verbintenissen die in het verleden werden aangegaan gewoon verbroken.”
Net voor de feestdagen kondigde minister van Pensioenen, Vincent Van Quickenborne, zijn plannen aan. De verontwaardiging was groot en de openbare diensten antwoordden meteen met een 24-urenstaking en allerlei acties. In enkele grote privébedrijven zoals Bombardier en Case New Holland in Vlaanderen en FN en Techspace Areo in Wallonië werd zelfs meegestaakt, ook al hadden hun nationale bonden hiertoe niet opgeroepen. Bij het spoor lag alles gedurende 24 uur stil, begon de staking op sommige plaatsen reeds eerder en was er zelfs bereidheid om door te staken. De feestdagen en vakantieperiode waren uiteindelijk niet het ideale moment aangezien er veel mensen verlof hadden en een aantal diensten gesloten waren. Ondertussen zouden de bonden proberen om de regering rond de tafel te krijgen om wijzigingen te bekomen in de maatregelen. Van Quickenborne liet er nochtans geen twijfel over bestaan dat de plannen gewoon doorgingen en dat enkel over concrete invulling van de maatregelen nog wat gepraat kon worden. Punten en komma’s dus.
Maatschappelijk draagvlak groeit
De staking van 22 december ll. werd gecounterd door een mediaoffensief van een omvang die lang niet meer gezien was. Het Unizo vond het zelfs nodig een heuse petitiecampagne op te starten (www.wijstakenniet.be), die reeds 61.219 keren ondertekend werd, en mensen op te voeren in de media die moesten uitleggen waarom ze niet staakten. Ook nu staan de blogs van nieuwssites vol met scheldproza tegen ‘de profiteurs’ die 30 januari in staking zullen gaan. Op HLN.be stelt iemand voor gewoon op stakerspiketten in te rijden. Toch wordt het draagvlak voor de staking steeds groter, zegt Knack-directeur Rik Van Cauwelaert: “Naarmate de crisis en de sanering voelbaar worden en de eurocrisis naar een hoogtepunt gaat, zal het maatschappelijke draagvlak voor dit soort vakbondsacties groter worden. De vaak pijnlijke gevolgen van de begrotingsrigueur die Europa de lidstaten oplegt, worden stilaan duidelijk. De Griekse, Portugese en Spaanse voorbeelden van sociale ellende stemmen steeds meer mensen tot nadenken. Bovendien biedt Europa geen enkele hoop op een verbetering van de economische, laat staan van de sociale situatie. Europa lijkt vandaag wel het Europa van de bankiers. Toch even meegeven: in de Europese Unie leven 115 miljoen mensen op en onder de armoedegrens.” (Knack, 18 januari 2012).
Volgens Hugo Deckers, algemeen secretaris van ACOD Onderwijs, is de actiebereidheid bij het onderwijs voor de algemene staking van 30 januari groter dan bij de vorige staking van het openbaar ambt, eind december: “Onze mensen hebben toen, in de eindejaarsperiode, hun verantwoordelijkheid genomen ten opzichte van de kinderen.” Vandaag is de situatie anders. “In tegenstelling tot wat minister van Pensioenen Vincent Van Quickenborne zegt, is er nog niet volop overleg aan de gang. Voorlopig wordt enkel het terrein afgetast”, zegt Deckers.
De woede en het ongenoegen onder de werkende bevolking is groot, alvast een belangrijk element om de staking tot een succes te maken. Er zijn echter nog een aantal zaken nodig om tot een succesvolle 24-urenstaking te komen. Als we met succes de inleveringen willen tegenhouden die Europa en de kapitalisten ons willen doen slikken, zullen een aantal dingen anders en beter aangepakt moeten worden dan in het recente verleden.
Mobilisatie
Ten eerste de mobilisatie. Meestal circuleert er een datum waarop er actie gevoerd gaat worden maar blijft concrete informatie, wat er net gaat gebeuren, waar en of de actie zelfs doorgaat gehuld in mysterie tot enkele dagen voordien. Dit is vooral het geval bij nationale acties. Men hoeft geen professor te zijn om in te zien dat zulke situaties de mobilisatie niet meteen vergemakkelijken. Vooral werkende mensen weten graag een tijd vooraf wat er te gebeuren staat, zeker wanneer ze kinderen hebben waar opvang voor moet worden voorzien. Ook nu werd pas dertien dagen voor de geplande staking duidelijk dat ze effectief zou doorgaan, en op vele werkplaatsen is tot vandaag nog niet gecommuniceerd wat er maandag concreet te gebeuren staat.
Onduidelijkheid is onzekerheid
De onduidelijkheid en het gebrek aan vastberadenheid in de mobilisatie is een uitdrukking van onzekerheid en angst voor het onbekende. Het valt op hoe het vooral de toplaag van de vakbonden is die blijft vasthouden aan het overleg, zelfs wanneer de regering en de kapitalisten duidelijk laten verstaan dat er over niets fundamenteels meer gepraat kan worden. Na de besparingsronde van 11 miljard euro van de federale regering is duidelijk dat ook de Vlaamse regering fiks wil besparen en dat er dit jaar federaal nog minstens drie begrotingscontroles zullen volgen. Men weet nu reeds dat de geplande besparingen “niet zullen volstaan” en dat de economische groei voor de komende periode te positief werd ingeschat (0,8 i.p.v. 1,2). Minder groei betekent minder belastinginkomsten voor de federale overheid en de Vlaamse overheid. De regeringen zullen dus opnieuw het scalpel bovenhalen en onder druk van de EU en de kapitalisten stukken sociaal weefsel uit de samenleving proberen weg te snijden. Ondertussen eist de Europese Commissie een boete van 700 miljoen euro indien de Belgische regering er niet in slaagt tegen maandagmorgen 2 miljard euro extra te besparen.
Betrokkenheid van de basis
Het grootste gemis in de hele kwestie is wel de betrokkenheid van de basis. De discussie over wie er moet inleveren en hoe het verder moet met de economie, welke weg de samenleving moet inslaan, gebeurt grotendeels over de hoofden van de mensen. Bovendien is de beeldvorming en ideologische duiding rond de hele problematiek gedomineerd door de grote media. Media die stuk voor stuk eigendom zijn van machtige kapitaalgroepen en als puntje bij paaltje komt alles bekijken vanuit het oogpunt van ‘de ondernemer’.
Het hoeft dan ook niet te verbazen dat iedereen niet altijd mee is en nogal wat mensen hun woede richten tegen de vakbonden en de acties die ze voeren, ook al zijn er nu net op gericht hun leef- en werkomstandigheden te verbeteren.
Informatiecampagne
Daarom zou het niet meer dan normaal zijn dat een degelijke mobilisatie voorafgegaan wordt door een periode waarin de bonden een informatiecampagne houden. Liefst op de werkvloer via algemene personeelsvergaderingen en tijdens de werkuren. En voor leden die niet op die manier te bereiken zijn, zouden in volkshuizen en vakbondslokalen informatie- en discussieavonden voorzien kunnen worden. Nu gaat de mobilisatie veel te veel top-down en in een zeer korte tijd. Secretarissen en propagandisten moeten naar de bedrijven trekken om daar uitleg te verschaffen rond de maatregelen en de geplande acties. Te weinig personeel? Zet de bruggepensioneerde of werkloze delegees en militanten in. Heel wat van die mensen zullen hier met plezier aan meewerken. Ook zouden delegees en militanten op veel plaatsen meer op de werkvloer moeten discussiëren en indien nodig zelfs een vergadering minder met het management houden om meer tijd te hebben om de band met de leden sterk te houden. Enkel op die manier kunnen we weerwerk bieden tegen de patronale propaganda en de stemming doen omslaan.
Programma, ideologie en strategie
In verband met het ontoereikende programma en het gebrek aan ideologische klaarheid bij de vakbondstop raden we aan ook het artikel te lezen dat specifiek ingaat op deze kwestie, met als titel Is er een reformistische uitweg uit de crisis?.
De regeringen en Europa hebben reeds duidelijk laten verstaan dat het hier niet bij zal blijven. Er zullen nog nieuwe besparingsronden volgen. Het argument dat het te laat is en er niets meer aan te doen valt, is dus onzin. De 24-urenstaking van 30 januari moet gezien worden als een begin van de strijd tegen totaal onrechtvaardige maatregelen die een poging zijn ons met zijn allen jaren terug in de tijd te werpen wat leef- en werkomstandigheden betreft. Deze crisis drijft nu reeds in dit land een recordaantal mensen tot zelfmoord. Inleveren en soberheid gaat dit niet doen stoppen, integendeel. De staking moet het begin zijn van een actieprogramma dat er op gericht is te winnen. Een dergelijk actieplan wordt best besproken en vastgelegd samen met de delegees en de militanten op de vloer. Het zal niet volstaan een keer onze woede te tonen. Er moet actie gevoerd en teruggevochten worden tot beslist wordt om de echte schuldigen de rekening voor deze crisis te doen betalen. Uiteindelijk zal het besef groeien dat daarvoor een ander soort samenleving nodig is, een waarin we samen beslissen hoe we de beschikbare rijkdom en middelen gebruiken ten voordele van iedereen.
