Het moest ervan komen. Na maandenlange provocaties, speldenprikken en aanvallen van de bazen tegen het brugpensioen, de koopkracht en de arbeidsorganisatie is er een einde gekomen aan het geduld van de vakbondstop. Het geduld van vele arbeiders en bedienden was echter al lang op.
Dat was te merken tijdens de opwarmingsbetoging in Charleroi verleden week, waar 8000 mensen strijdbaar en onstuimig op straat kwamen. Op kop van de betoging liepen de arbeiders van AGC Automotive die staken tegen de afdanking van 1 op 3 collega’s. ’Trop c’est trop’, ‘Respecteer de werkers’ riepen ze.
In het Frans en in het Nederlands: trop c’est trop, teveel is teveel!
Vandaag, in de nationale en interprofessionele betoging in Brussel, zal iedereen dit roepen, zowel in het Frans als in het Nederlands. Het is de eerste keer dat de vakbonden oproepen voor een betoging midden in de onderhandelingen voor het Interprofessioneel Akkoord (IPA). Dat is mogelijk geworden dankzij druk vanuit de basis. Het patronaat is natuurlijk ziedend. Alle kranten vallen de vakbondsleiders aan voor hun ‘onverantwoord gedrag’. Na zoveel meppen te hebben gekregen, ware het onverantwoord geweest om niet te reageren.
Want de inzet is groot. Het patronaat wil voor de volgende twee jaar geen loonstijging toekennen behalve die van de uitgeholde index en baremaverhogingen. Voor de bedienden zegt het patronaat dat zelfs de baremieke verhogingen niet meer kunnen. Nochtans gaat het helemaal niet slecht. De economische groei in België was de twee laatste jaren de sterkste in Europa.
De winsten van de bedrijven zijn verdubbeld
De ‘Vier Zusters’, de vier grootste banken van het land maakten halverwege dit jaar een nettowinst van 4,4 miljard euro bekend. Dat is een stijging van 69 procent tegenover het vorige jaar. Beter nog: volgens het tijdschrift Trends is de winst van de 30.000 grootste ondernemingen in vergelijking met 2002 verdubbeld tot 27,8 miljard euro! En dan nog durven zagen dat loonsverhogingen niet kunnen!
Het patronaat wil meer flexiwerk. Ze vinden dat 180 extra overuren per jaar zonder vakbondsoverleg in de bedrijven moet kunnen. Dat komt neer op een “verdoken invoering van de 40-urenweek” stelt de voorman van het ACV, Luc Cortebeeck. België behoort nu al tot de meest flexibele landen. Ook de regeling voor het brugpensioen ziet het patronaat niet graag verlengd na juli volgend jaar. Zij wil de discussies met de regering begin 2005 afwachten. We weten allemaal dat de regeringsvoorstellen mikken op de sloop van het brugpensioen. Patronaat en regering werken hier hand in hand.
De mensen in en buiten de bedrijven zijn de permanente aanvallen tegen hen beu: massale afdankingen, de jacht op werklozen, privatiseringen van openbare diensten, verhoogde werkdruk, onmenselijke werk- en rusttijden, lonen en sociale uitkeringen die ontoereikend zijn enzovoort. Dat verklaart ook waarom verschillende openbare diensten die niet rechtstreeks betrokken zijn bij de IPA-onderhandelingen eveneens hebben opgeroepen tot actie vandaag, net zoals de beweging van de non-profit.
Een ommekeer in vakbondsstrategie is dringend nodig
Vonk heeft steeds gesteld dat onderhandelingen voor het IPA of in de sectoren moeten geschraagd worden door een effectieve mobilisatie van de achterban om de krachtsverhoudingen te wijzigen. Praten zonder een stok achter de hand te hebben helpt niet. Die mobilisaties zijn nu ingezet. Maar de vakbondstop mag met die aanpak niet stoppen bij de eerste tekenen van ‘vooruitgang’ of ‘goede wil’ van het patronaat. Deze keer mogen ze ons niet met een kluitje in het riet sturen. Een slecht IPA zou een domper zetten op de onderhandelingen in de sectoren. Het patronaat en haar handlangers in de regering zullen proberen te manoeuvreren om ons te demobiliseren.
Overleg om het overleg, een IPA om toch maar een IPA te behalen, is dus uit den boze. De bazen zijn geen ‘partners’ maar tegenstanders op het sociale front. Het Belgische model van sociaal overleg is slechts nuttig voor de bazen als ze er profijt uit kunnen halen. Voor hen is overleg geen principiële kwestie. Zolang de vakbondstop dit niet heeft begrepen, zullen we steeds gestrikt worden.
Onze vakbonden moeten vertrekken van de onvoorwaardelijke verdediging van de belangen van de arbeiders en de bedienden zonder rekening te houden met de belangen van de bazen. Het patronaat verdedigt de kapitalistische belangen van een kleine minderheid, wij met onze vakbonden verdedigen de sociale belangen van de meerderheid van de bevolking. Het strijdsyndicalisme dat steunt op de informatie, het betrekken en de mobilisatie van de loontrekkenden en niet op de overlegstructuren, is het best aangepast aan de huidige uitdagingen.
Naar een echte 24-urenstaking in januari
Op het einde van de betoging zullen we ons afvragen: wat nu? Welke is de volgende stap? Vonk stelt voor dat we onmiddellijk na deze betoging een echte 24-urenstaking voorbereiden voor januari. Dat is het beste antwoord dat we de bazen kunnen geven.
Daarbij hebben de vakbonden evenwel een scherpere eisenbundel nodig. Enkele eisen die we kunnen stellen:
· Geen loonmatiging. Het minimumloon moet met minstens 10 procent stijgen, evenals de sociale uitkeringen.
· De ‘petrol’ moet weer in de index. Geen afgevlakte index meer.
· Stop overuren. Stop flexiwerk. Verminder de wekelijkse arbeidstijd om te beginnen naar 35 uren en daarna naar 32 uren zonder loonsverlies en met bijkomende aanwervingen.
· Brugpensioen moet behouden worden vanaf 55 jaar, vanaf 52 jaar bij geval van herstructureringen.
· Volledig pensioen moet vanaf 60 jaar na 40 jaar dienst.
· We moeten strijden voor elke job. Geen uitverkoop meer van de tewerkstelling.
· Geen privatisering of opdeling van de Sociale Zekerheid.
· Voor de herfinanciering van alle openbare diensten.
Dit alles moet kunnen gefinancierd worden met de reuzenwinsten van de bedrijven. De nationalisatie van de banken en het financiewezen onder democratische arbeiderscontrole en zelfbeheer is hierin een eerste stap.
Het is de basis die de huidige protesten stuwt. Daarom moet de vakbondsleiding de basis raadplegen voordat ze een akkoord tekenen met het patronaat. Dat is zo gebeurd in Nederland waar alle leden op algemene vergaderingen werden geïnformeerd en dan hun stem konden uitbrengen in een referendum. Nog beter is natuurlijk dat algemene vergaderingen op de werkplaatsen en tijdens de werkuren hierover debatteren en stemmen.
Wat doen de leiders van de SP.A en de PS voor ons in de regering?
Hebben de vakbonden, hebben wij als werkmensen in de regering een bondgenoot? De regeringsverklaring van Verhofstadt II liegt er niet om: de regelingen voor brugpensioen en pensioenen moeten worden afgebouwd. De regeringsplannen handelen volledig binnen het kapitalistische kader van Europa. De socialistische ministers doen hier aan mee. Indien ze het echt menen met de belangen van de werkmensen dan zouden zij een effectieve oppositie moeten voeren tegen de afbouw van de Sociale Zekerheid, het brugpensioen en onze leef- en werkomstandigheden.
Binnen het kapitalisme kunnen er geen langdurige goede oplossingen zijn voor de werkers en hun gezinnen. Elke economische en sociale eis botst op een systeem gebaseerd op individueel winstbejag van een kleine groep bankiers en ‘ondernemers’. Daarom kan onze strijd zich niet beperken tot het stellen van deze of andere terechte eis, maar moeten we ons richten naar de grondige verandering van het kapitalisme, naar een democratische socialistische maatschappij. In het socialisme werkt de economie niet voor eng winstbejag maar voor de noden van de meerderheid dankzij een geplande en genationaliseerde economie onder arbeiderscontrole en zelfbeheer.
