De vakbonden schatten aanvankelijk dat ze een 20.000 mensen op de been konden brengen, uiteindelijk zakten minstens 50.000 arbeid(st)ers en bedienden uit allerlei sectoren en uit alle windstreken van België naar Brussel af om de patroons duidelijk te maken dat het genoeg is geweest.
Het is onmiskenbaar dat het sociale protest dat al een tijdje in de buurlanden woedt nu ook bij ons massaal doorbreekt. De centrale slogan ‘Werknemers verdienen beter’ was op zich al een duidelijke verwijzing naar de slogan van het FNV “Nederland verdient beter” tijdens de gigantische vakbondsbetoging onlangs. Hoewel de vakbondsleiding niet echt en duidelijk opriep voor stakingen, gingen veel bedrijven plat, waaronder Cockerill, Sonaca, Glaverbel, FN Herstal en Caterpillar. Natuurlijk was er ook een indrukwekkende delegatie van de non-profit. De TEC legde er eveneens de blok op, geen bussen en trams dus in heel Wallonië. Een delegee van ABVV Horeca-Voeding Brussel vertelde ons dat de fabrieken van Leonidas en Godiva in Brussel en ook de Brusselse depot van Interbrew volledig plat lagen. “Anderen hebben we nog moeten kalmeren om niet in staking te gaan.” Horeca-Voeding Brussel was met zo’n 500 mensen aanwezig op de betoging.
Autobussen- en vrachtwagenbouwer Van Hool in Lier ging voor het eerst in 30 jaar in staking. In hun pamflet lezen we: “Van Hool is in kringen van VBO en Agoria steeds in de voorlinie te vinden. Het zijn net deze werkgeversorganisaties die de aanvallen op ons werknemers hebben ingezet. ( ) Langer en flexibeler werken zonder dat het de onderneming iets mag kosten. Een onredelijke boodschap zeker nu bij de NV Van Hool de winsten voor de tweede keer op rij enorme proporties zullen aannemen.”
Het was sinds december 2001, de euro-manifestatie, geleden dat een vakbondsbetoging zo’n massa op de been bracht. Het ging toen echter om een betoging voor een socialer Europa en er namen toen heel wat vakbonden en organisaties uit andere Europese landen deel. In feite was het sinds 1997 geleden, toen de syndicale delegaties van de Forges De Clabecq een oproep deden om hen bij te staan in een demonstratie om hun bedrijf open te houden en tot grote schrik van het establishment erin slaagden 70.000 syndicalisten op de been te brengen. Vandaag zat de sfeer er terug goed in.
Het establishment wordt zenuwachtig
Politici pleitten in koor dat de betoging van vandaag sereen zou verlopen. Daarmee illustreren ze nog eens hoe ver ze wel van de doorsnee werkende mens af staan. Als je een arbeider een vlaggenstok of plakkaat in zijn handen geeft en van Noord naar Zuid Brussel laat betogen, is het beeld van vernielingen en rellen het eerste wat bij dit soort mensen opkomt.
De zogenaamde werkgeversorganisatie VBO stelt het allemaal nog wat scherper. “De vakbonden brengen met deze actie bewust omvangrijke schade toe aan onze bedrijven”, aldus het VBO. Een extremistische uitspraak die zondermeer aantoont dat deze mensen enkel bezorgd zijn om hun vette bankrekeningen. Steeds opnieuw proberen ze de loontrekkenden in het gareel te houden door middel van angst. Op die manier doen ze mensen steeds meer van zichzelf geven, steeds langer, harder, flexibeler en werken. Zoals we voordien reeds stelden (lees ons artikel over het Interprofessioneel Akkoord), zijn de IPA’s al sinds midden jaren ’90 een hefboom om, met instemming van de vakbondsleiding, de arbeidsmarkt te dereguleren en de arbeidstijd te flexibiliseren. Winsten beschadigen mag niet, maar mensen beschadigen blijkbaar wel
De vakbondsleiding slaagt er echter steeds minder in om de basis nog in toom te houden. Wij zien al geruime tijd dat de mensen op de werkvloer weigeren de patronale arrogantie nog langer te pikken. Maar de bazen zien dat natuurlijk ook, vandaar dat ze de vakbondsleiding ter verantwoording roepen. Paul Soete, gedelegeerd bestuurder van Agoria (de organisatie van het metaalpatronaat), verwoordt het als volgt: "Wij roepen de vakbonden dan ook op om hun delegaties in de hand te houden en elke vorm van ontsporing te voorkomen. Dit is voor ons een essentiële voorwaarde om het overleg alsnog op een correcte manier te kunnen voortzetten.” Met andere woorden, de vakbondsleiding moet zorgen dat we de asociale maatregelen slikken ofwel zegt het patronaat het overleg op. Wat bevestigt wat Vonk al langer zegt, namelijk dat het sociaal overleg niet onze agenda dient, wel die van de bazen.
Enorme actiebereidheid
Het is duidelijk dat de bazen nerveus worden, en ze laten daarbij niet na hysterisch met de vinger te wijzen. “Wellicht is het voor de vakbonden belangrijk om nog eens massaal hun leden te kunnen mobiliseren. Wat hiermee echter bereikt wordt, is nog maar de vraag. Een boemerangeffect dreigt: de gemoederen worden opgehitst waardoor men achteraf zijn eigen onderhandelingsmandaat moet inperken en het steeds moeilijker wordt nog een akkoord te bereiken zonder gezichtsverlies tegenover de eigen achterban te lijden”, zegt Agoria. Toch even een verduidelijking voor het patronaat: de betoging vandaag is er gekomen omdat de mensen op de werkvloer het niet langer pikken. De mensen op de vloer hebben de vakbondsleiding aangezet om een nationale betoging af te kondigen. Niet de leiding heeft de vakbondsbasis gemobiliseerd, maar de basis heeft de leiding gemobiliseerd!
Karel Gacoms, secretaris van de Metaal van Noord-Brabant en bekend van het conflict rond Renault, vertrouwde ons toe dat hij de mensen helemaal niet moest bellen om hen te verwittigen van de betoging, ze belden hem zelf op. Dit toont hoe groot het ongenoegen en de actiebereidheid is. De leiding kon die druk gewoon niet langer bedwingen. Zo stelde ook een ACV-delegee van de Waalse transportmaatschappij TEC op de RTBF-radio als antwoord op de vraag hoe bij hem op het bedrijf de mensen werden gemobiliseerd: “We hebben niet moeten mobiliseren, de mensen waren gemotiveerd genoeg.” Onder andere de dreigende afschaffing van het brugpensioen motiveerde de mensen om te komen.
Roger Van Nuffelen, ACOD-delegee voor de Bijzondere Jeugdbijstand, antwoordt op de vraag of de mensen van de openbare diensten op een IPA-betoging wel op hun plaats zijn: "We zijn hier absoluut wel op onze plaats! Ze willen onze brugpensioenen afnemen. Maar ook bij ons hebt ge belastende beroepen die vroeger dan op 65 jaar moeten kunnen stoppen. Ziet ge iemand van 65 al bezig tussen 17-18-jarigen? Dat is zwaar werk. Ik hoop dat het patronaat inziet dat de arbeiders klaar zijn om in beweging te komen. Bij ons hebben we niet moeten mobiliseren, dat ging vanzelf". Het was inderdaad opvallend dat ook het personeel van de openbare diensten in grote getale solidair was ondanks het feit dat ze niet rechtstreeks bij de onderhandelingen voor het Interprofessioneel Akkoord (privé) betrokken zijn.
Het ijzer smeden als het heet is
Het is overduidelijk dat de mensen op de werkvloer bereid zijn om de strijd te voeren. Aan het begin van de betoging interviewde Luc Alloo van op het podium enkele betogers, een van hen stelde “dat het er op aankomt vandaag te tonen dat de werkelijke macht bij de werknemers ligt en niet bij de werkgevers.” Dat de syndicale leiders nu niet meer komen vertellen dat “de mensen niet willen”! Het komt er eerder op aan of de vakbondsleiding verder wil. Een aanzienlijk deel van de basis beseft maar al te goed dat deze betoging ook georganiseerd kan zijn om enkel stoom af te laten en dat de vakbondstop morgen met een slecht compromis naar huis gaat. Volgens De Morgen klinkt het in regeringskringen: “De vakbondsafgevaardigden hadden iets nodig. ( ) En met de opgelopen spanningen was er een uitlaatklep nodig.”
Deze betoging mag niet gewoon gediend hebben om wat stoom af te laten. De syndicale basis gaf dat zelf al te kennen. Toen André Mordant, voorzitter van het ABVV, op een gegeven moment in z’n speech stelde dat “als het patronaat ons niet wil horen, we zullen moeten terugkomen”, werd hij onthaald op oorverdovend gejuich. Deze betoging moet dienen als het opstapje naar een algemene staking, zoals de ABVV-delegatie van Doornik-Moeskroen scandeerde in de betoging. Het patronaat heeft al te kennen gegeven dat ze niet onder de indruk zijn van de betoging. Laat ons hen iets geven waar ze wel van onder de indruk zijn. Laat ons nu starten met de voorbereiding van een algemene staking voor januari! Sommigen zullen argumenteren dat dit een agressieve opstelling is. Maar wat dan met de opstelling van het patronaat? Ze ondermijnen systematisch onze levensstandaard en het zijn uiteindelijk zij die de klassenmaatschappij in stand houden.
Lees meer over een strategie na de betoging in het pamflet dat we uitdeelden.
