In een periode waarin de kwestie van intimidatie en geweld tegen vrouwen, femicide in het bijzonder, steeds meer in de spotlights is komen te staan in Nederland, is de gruwelijke moord op de 17-jarige Lisa het symbool geworden van dit probleem.

Intimidatie en geweld tegen vrouwen zijn overal. Op scholen en universiteiten; in het uitgaansleven; op straat en in parken; maar ook juist in de huiselijke sfeer. Van pesterijen en betastingen, tot aanranding en verkrachtingen, tot moorden.

Reactie vanuit de samenleving

De moord op de 17-jarige Lisa, die na een avondje uitgaan in Amsterdam op weg naar huis werd vermoord door dezelfde man die waarschijnlijk ook de week ervoor een andere vrouw seksueel misbruikt had, heeft geleid tot een golf van woede.

Een post van schrijfster Nienke ‘s Gravemade over het opeisen van de nacht, met de hashtag #rechtopdenacht ging viral, en leidde ook tot de campagne “Wij eisen de nacht op”. Interviews van kranten en televisieprogramma’s met jonge vrouwen en meisjes op uitgaansavonden gaven een duidelijk beeld van hoe structureel het probleem is van intimidatie, betastingen, dat je moet opletten dat er niets in je drankje gedaan wordt.

Het is zo’n ‘normaal’ feit dat veel mensen dit als onvermijdelijk zien, dat bij velen de gedachte “wat deed zo’n 17-jarig meisje daar zo laat alleen?” door het hoofd ging, om daarna gevolgd te worden door schaamte, door “hoe kan ik zo denken?”

Niet alleen het opeisen van de nacht, wat zeer belangrijk is, maar ook de bredere kwestie van geweld en intimidatie tegen vrouwen radicaliseert nu veel (vrouwelijke, maar ook mannelijke) jongeren. De terugkeer van de actiegroep Dolle Mina, die demonstraties organiseert rond vrouwenrechten en tegen geweld, is een teken hiervan.

Femicides

Er wordt in Nederland gemiddeld iedere 8 dagen een vrouw vermoord. Afgezet tegen het aantal inwoners, stond Nederland in 2022 in de top 3 van Europese landen met de meeste femicides (Eurostat).

Terwijl het totaal aantal moorden in Nederland gedaald is in vergelijking met het begin van de eeuwwisseling, is het aantal moorden op vrouwen minder snel gedaald dan dat op mannen.

De daders van moorden op vrouwen hebben een ander profiel dan die bij moorden op mannen. In de periode 2020-24 werden 51,6% van de moorden op vrouwen gepleegd door de (ex-partner), 20% van de moorden door familieleden, en 15,8% door overige kennissen. Slechts 12,6% vond dus plaats door vreemden of onderlinge vetes van criminelen.

Bij mannen daarentegen is het aantal moorden in zijn totaal hoger (76 tegenover 44 in het jaar 2024), maar zijn er veel meer moorden toe te schrijven aan de gevolgen van criminaliteit of ruzies en wraakacties van kennissen. Slechts 17% van de moorden op mannen vindt plaats door de (ex-)partner of een familielid.

Wat betreft de daders van moorden op zowel vrouwen als mannen, is dit in 9 van de 10 gevallen een man. (Alle bovengenoemde cijfers over moorden van het CBS.)

De cijfers met betrekking tot moorden op vrouwen laten zien dat er een kwalitatief verschil is; dat deze moorden het ernstigste verschijnsel zijn van de structurele onderdrukking van vrouwen in de huidige maatschappij.

Poging tot racistische afleiding

De felle reacties vanuit de samenleving, vooral deze die het afschilderen als een structureel probleem, hebben bij reactionaire partijen, media en individuen tot hoofdpijn geleid. Zij willen immers altijd cashen als er een moord plaatsvindt, om te pleiten voor meer politie en repressie.

Dat er op tv en in de kranten genoemd werd dat er sprake is van een groter probleem, dat de daders van geweld en intimidatie tegen vrouwen allerlei soorten mannen kunnen zijn, leidde tot een tegenreactie.

Partijen als PVV, BBB, JA21 en FvD, samen met media als de Telegraaf, zijn begonnen met een tegencampagne om de moord op Lisa als het gevolg van ‘open grenzen’ af te schilderen. Het feit dat de verdachte in een asielzoekerscentrum overnachtte en (waarschijnlijk) uit Nigeria komt, wordt gebruikt voor een campagne van opstokerij tegen asielzoekers uit Afrika, het Midden-Oosten en Azië. Deze racistische campagne heeft als doel om de bewustwording over geweld tegen vrouwen de kop in te drukken en de woede te kanaliseren richting anti-migratie en anti-asiel-politiek.

Waar er in de afgelopen periode oprechte herdenkingen voor Lisa plaatsvonden in de 17e minuut van Eredivisie-voetbalwedstrijden, werd dit bij bepaalde wedstrijden gekaapt door Nederlandse vlaggen mee te nemen en in een paar gevallen zelfs de (door de NSB gebruikte) prinsenvlag.

Rechtse politici proberen elk debat over geweld tegen vrouwen te vervormen door er racistische propaganda van te maken. Op cynische wijze gebruiken ze het leed van slachtoffers om verdeeldheid te zaaien binnen de arbeidersklasse. Hun hypocrisie is nu duidelijker dan ooit: in de meeste gevallen waarin vrouwen slachtoffer zijn van geweld, wordt dit door dezelfde politici genegeerd of in de doofpot gestopt, behalve wanneer er migranten bij betrokken zijn. Dezelfde PVV die tegen verschillende plannen stemde om femicide en geweld tegen vrouwen harder te bestrijden, schreeuwt nu het hardst om maatregelen tegen asielzoekers aangezien de dader van de moord op Lisa in een AZC verbleef.

Voor even proberen rechtse politici zich voor te doen als verdedigers van vrouwenrechten, of zelfs als ‘feministen’. Het probleem met dit rechtse feminisme is dat het losstaat van de klassenstrijd. Daardoor kan het gemakkelijk misbruikt worden voor dit soort reactionaire doeleinden. In plaats van de kwestie van vrouwenonderdrukking te zien als een sociale kwestie die verbonden is met maatschappijverandering door middel van de strijd van de arbeidersbeweging, wordt het herleid tot een kwestie van cultuur of moraliteit.

Dit hebben we eerder gezien bij de invasies van Afghanistan en Irak, waarbij feminisme werd misbruikt als ideologisch wapen, om zogenaamd vrouwen te bevrijden. Vandaag wordt dezelfde methode toegepast om vluchtelingen en migranten te demoniseren. Op korte termijn kan het een bepaald effect hebben en mensen richting de PVV duwen. Steeds meer mensen prikken echter door deze leugens heen, waardoor dit instrument van reactionaire propaganda zijn kracht verliest. Voor vele vrouwen, ook degene met racistische vooroordelen, is het duidelijk dat dit geen probleem is van alleen asielzoekers, maar dat het in de hele samenleving speelt.

Inmiddels hebben de bewoners van het AZC waar de verdachte verbleef, een stille tocht gehouden voor de vermoorde Lisa. Daarbuiten zien we een hele reeks marsen in allerlei Nederlandse steden, om zich uit te spreken tegen geweld tegen vrouwen.

Jonge vrouwen en mannen staan op

Onderdeel van de beweging zijn ook symbolische fietstochten in de avond (georganiseerd door de Dolle Mina’s) door stadscentra om het probleem aan te kaarten en de nacht op te eisen. Sommige van deze fietstochten zijn op schandalige wijze door groepen mannen, dronken of niet, aangevallen. Meerdere vrouwelijke deelnemers hebben aangifte gedaan vanwege seksuele intimidatie tijdens en na de fietstocht. Dit laat alleen maar zien hoe groot het probleem is.

Sommigen roepen op tot meer politie bij deze marsen, en/of in het algemeen op straat, om vrouwen te beschermen. Hoewel we uiteraard iedereen die slachtoffer is geworden, adviseren om z.s.m. aangifte te doen, moeten we hier een kanttekening plaatsen.

Uit een onderzoek van Plan International uit 2023 geeft slechts 1 op de 10 meisjes aan aangifte van een ongewenste seksuele ervaring te hebben gedaan. Van de meisjes die naar de autoriteiten stapt, werd ruim een kwart (27%) niet serieus genomen. 15% van hen werd afgeraden aangifte te doen. Dit wijst op een structureel probleem van seksisme binnen het politieapparaat.

Oproepen om meer politie op straat te brengen lossen niets op zolang vrouwen niet eens serieus genomen worden. Uit onderzoek binnen het Rotterdamse politiekorps vorig jaar bleek bovendien dat er niet alleen sprake is van wijdverspreid racisme, maar ook van seksisme en seksueel grensoverschrijdend gedrag, zowel tegenover collega’s als op straat. Het is dan ook duidelijk dat we ons vertrouwen niet kunnen leggen in een instituut dat hoofdzakelijk de belangen van de heersende klasse dient en in de kern reactionair is.

Dit alles is zeker niet bemoedigend. De waarheid is dat deze beweging dan ook alleen op haar eigen krachten kan rekenen. Tijdens demonstraties als deze moet de ordedienst serieus worden georganiseerd. Het is nodig om haar te organiseren uit politiek onderlegde mensen die in staat zijn om de mars met zo min mogelijk incidenten te laten verlopen, maar tegelijkertijd beschikken over middelen ter zelfverdediging als demonstranten worden geïntimideerd of aangevallen. Wij zijn voor vreedzame demonstraties, maar we moeten ons ook kunnen verdedigen als dat nodig is. De opvatting dat we niet met geweld mogen reageren op geweld omdat we dan even slecht zijn als de aanvaller, is een traditioneel idee van de heersende klasse dat niet thuishoort in de beweging van onderdrukte en uitgebuite groepen.

Tegelijkertijd is het fundamenteel om de beweging uitbreiden en de strijd te brengen naar scholen, universiteiten, werkplekken. De bredere arbeidersbeweging moet worden opgeroepen om de vrouwenbeweging te verdedigen en te versterken. We zullen dan wel zien of er nog lafaards zijn die van plan zijn om opnieuw aan te vallen!  

Waar komt dit probleem nu eigenlijk vandaan?

De hele kwestie van ongelijkheid tussen man en vrouw, en het geweld tegen vrouwen, speelt wereldwijd. We hebben hier niet te maken met een “cultureel probleem” (hoewel er zeker een culturele dimensie is), maar met een kwestie die diep ingeworteld is in de klassensamenleving. En het is van groot belang om te begrijpen waarom dat zo is.

Zonder te begrijpen waarom geweld tegen vrouwen bestaat, is er geen oplossing mogelijk. Vaak wordt gedacht dat dit simpelweg komt doordat mannen van nature sterker en gewelddadiger zijn. Dit was ook het standpunt van een aantal radicale feministen in de jaren zestig en zeventig. Shulamith Firestone stelde bijvoorbeeld dat vrouwen door hun biologische rol altijd een ondergeschikte klasse waren. Betty Friedan beweerde dat mannen slachtoffer waren van een ouderwets mannelijkheidsideaal:

“[W]aardoor ze zich onnodig zwak voelden als er geen beren te doden waren”, dus dan maar vrouwen... In beide gevallen wordt geweld gezien als iets dat zogenaamd “in de natuur van de man” ligt.

Deze redenering werd ook herhaald door reactionaire figuren zoals Jordan Peterson, die beweerde dat mannen gewelddadig worden als zij geen seks krijgen. Daarmee worden de huidige sociale verhoudingen simpelweg teruggeprojecteerd op de hele menselijke geschiedenis. Maar het verleden was niet een minder ontwikkelde versie van nu: er bestonden samenlevingen zonder structureel geweld tegen vrouwen. Zo toonde onderzoek naar de San in Zuid-Afrika aan dat huiselijk geweld daar vrijwel onbekend was. Ook bij de Bison Horn Maria in India komen verkrachting en seksueel geweld niet voor. In dit soort gemeenschappen, zonder klassen en privébezit, golden andere sociale verhoudingen waarin vrouwen bescherming vonden in hun uitgebreide families.

Met het ontstaan van privébezit veranderde dit ingrijpend. In het oude Sumerië werd overspel bijvoorbeeld zwaarder bestraft dan verkrachting, en vrouwen golden als eigendom van hun vader of echtgenoot. Friedrich Engels wees er in De oorsprong van het gezin, van de particuliere eigendom en van de staat op dat de onderdrukking van vrouwen samenvalt met de opkomst van privébezit, dat vanaf het begin in handen van mannen lag. Mannen moesten zekerheid hebben over hun nageslacht om hun bezit te erven, waardoor strikte monogamie werd afgedwongen en de seksualiteit van vrouwen werden onderdrukt. Het werk van mannen leverde economische overschotten op waarmee het patriarchaat ontstond als gevolg van deze klassenverdeling.

Zo werd de vrouw in de nieuwe familieorde gereduceerd tot huisslaaf van de man. De ideeën die daarbij hoorden, rechtvaardigden deze onderdrukking – zoals in de christelijke scheppingsmythe, waarin Eva wordt afgeschilderd als oorzaak van alle zonde en ellende.

We kunnen de gevolgen van deze eigendomsverhouding tot op de dag van vandaag nog steeds zien. Ondanks dat in geavanceerde kapitalistische landen na decennia van strijd nu min of meer geaccepteerd wordt dat vrouwen gelijke rechten hebben, verdienen vrouwen gemiddeld minder inkomen, zijn ze oververtegenwoordigd in het uitvoeren van huishoudelijke en zorgtaken, en zijn ze nog steeds het slachtoffer van intimidatie en geweld door mannen die menen recht te hebben op het lichaam van vrouwen. Zelfs in de meest ‘liberale’ landen wordt er anders gekeken naar het seksuele gedrag van vrouwen dan dat van mannen, met afkeer van de te ‘losbandige’ vrouw. Duizenden jaren van klassensamenleving hebben hun stempel gedrukt op de maatschappij.

In het tijdperk van kapitalistisch verval zien we niet alleen hoe bezuinigingen op zaken als zorg vrouwen het hardst raken, maar ook hoe delen van de heersende klasse reactionaire standpunten promoten over het terugdraaien van het recht op abortus. Jonge mannen en jongens die in deze tijden van onzekerheid over de toekomst opgroeien, worden slachtoffer van reactionaire politici en social media persoonlijkheden zoals Jordan Peterson en Andrew Tate, die hun uitleggen dat al hun problemen veroorzaakt worden door ‘feminisme’ en de verbeterde omstandigheden van meisjes en vrouwen.

Revolutionaire strijd

Wat er met Lisa is gebeurt is iets waar elke vrouw continu voor vreest. Dit is geen manier van leven en we moeten dit niet accepteren. Genoeg is genoeg. Femicides zijn een zorgwekkend symptoom van een terminaal ziek systeem. We steunen de nieuwe generatie vrouwen en mannen die opstaat tegen gendergerelateerd geweld.

Uiteraard steunen we iedere progressieve hervorming om geweld tegen vrouwen in te perken. Denk bijvoorbeeld aan: meer verplichte aandacht voor geweld en femicide in het onderwijs; hervormingen in het strafrecht; het betrekken van comités van vrouwen bij de (her)inrichting van de publieke ruimte; betere verlichting in de publieke ruimte; meer investeringen in blijf-van-mijn-lijfhuizen. Vrouwen moeten daarnaast zichzelf beter kunnen beschermen tegen aanvallers, door een versoepeling van de wapenwetgeving waardoor zaken als pepperspray niet meer verboden zijn.

Kleine hervormingen lossen diepgaande sociale problemen echter niet op, helemaal geen duizenden jaren oude problemen die verbonden zijn met de klassensamenleving zelf. De nadruk moet liggen op hoe de kwestie van ongelijkheid en geweld tegen vrouwen verbonden is met de hele kwestie van privébezit en kunstmatige schaarste in de samenleving.

Culturele veranderingen in hoe mannen (en vrouwen) naar vrouwen kijken, kunnen enkel gepaard gaan met een gezamenlijke strijd voor een betere wereld, voor een communistische wereld waarin we het gezamenlijk geproduceerde overschot gebruiken in het belang van alle vrouwen en mannen – met woningen, zorg en onderwijs en een goed leven gegarandeerd voor iedereen. Wanneer iedereen een goede levensstandaard heeft en uitbuiting verdwijnt, is de materiële basis voor vrouwonvriendelijke ideeën kleiner. Door de geschiedenis heen zien we ook hoe door de gezamenlijke strijd mannen meer respect krijgen voor vrouwen, zoals bij de Britse Mijnwerkersstaking van 1984.

Zelfs de bovengenoemde hervormingen zijn lastig te realiseren zonder systeemverandering. Bezuinigingen dwingen gemeenten ertoe om te besparen op straatverlichting en het snoeien van het groen in de openbare ruimte. Het woningtekort maakt het moeilijker om vrouwen in beschermde woningen te krijgen, naast dat het al voor het probleem zorgt dat vrouwen lastiger weg kunnen bij gewelddadige partners.

Laten we daarom blijven strijden: tegen geweld tegen vrouwen, voor het recht op de nacht, maar ook het recht op de dag, en het recht van iedereen op de door ons allen geproduceerde rijkdom.

De nacht is van ons allen, de dag is van ons allen, de rijkdom van de samenleving is van ons allen!

Weg met seksisme en geweld tegen vrouwen, weg met de klassensamenleving!

Bij Clarebout Potatoes brak een spontane staking uit omdat een aantal werknemers niet tevreden was met een premie van 500 € - een mooie geste volgens het management - en een groter deel van de koek wilde onder het motto “zonder ons geen bedrijf”.

Na de miljardenverkoop (3 à 4 miljard euro) van het bedrijf aan een Amerikaanse onderneming, eisen de arbeiders een ‘premie’, t.t.z. een deel van de koek.  De baas wil hen 500 euro geven, de arbeiders willen 10.000 euro. Dit zet kwaad bloed bij papa en zoon Clarebout. Ook andere bedrijfsleiders vinden dat niet te doen.

Op de honderdste verjaardag van zijn geboorte schreef Adam Shatz, een meeslepende biografie van Frantz Fanon. Het is een lijvig boekwerk van 510 bladzijden geworden, dat méér is dan het verhaal over een individu, het werd een studie van een tijdperk dat in brand stond.

De solidariteitsbetoging van donderdag 2 oktober in Leuven was een succes en toonde de strijdbaarheid van de studenten tegen de genocide in Gaza. Ondanks het ontbreken van een officiële vergunning groeide de betoging uit tot een succes, en ook onze tussenkomst was bijzonder geslaagd.

Op 1 oktober, rond 19.00 uur, onderschepten de Israëlische strijdkrachten de Global Sumud Flotilla, een vloot van meer dan 40 schepen die richting Gaza waren gereisd om de zeeblokkade te doorbreken en humanitaire hulp te verlenen. Vanochtend, 2 oktober, werd het merendeel van de boten door Israël in beslag genomen en zijn de inzittenden, honderden mensen, illegaal vastgehouden en naar Israël vervoerd. Bij degenen die werden meegenomen, bevonden zich Greta Thunberg, de voormalige burgemeester van Barcelona, Ada Colau, een Ierse senator en vele anderen uit de politieke, vakbonds- en solidariteitsbeweging en pro-Palestijnse activisten.

Gezien de huidige ontwikkeling van het kapitalisme en de onmogelijkheid van een ecologische transitie is het vrijwel zeker dat hittegolven, overstromingen enz. de komende jaren en decennia alleen maar in aantal en intensiteit zullen toenemen. We moeten rekening houden met veel meer overstromingen, hittegolven, extra sterfte en economische kosten.

Op 14 augustus 2025 bevestigde de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio dat Amerikaanse marine- en luchtmachtstroepen naar de Venezolaanse wateren zijn gestuurd. De RCA en RCI zijn resoluut en ondubbelzinnig gekant tegen deze flagrante daad van imperialistische agressie.

Sinds Bernie Sanders in 2015 voor het eerst meedeed aan de presidentsverkiezingen, is er in de Amerikaanse socialistische beweging opnieuw discussie over de vraag of socialistische kandidaten op een lijst van de kapitalistische Democratische Partij aan verkiezingen moeten deelnemen.

Naar aanleiding van de stakingsaanzegging van de Franstalige Christelijke handelsvakbond hadden we een interview met nationaal secretaris Myriam Djegham.

Bij de scheepsherstellers blijft, ondanks alle razzia’s en aanhoudingen het syndicaal verzet actief, ook de sabotage gaat door. De Kriegsmarine meldt in 1943 dat herstelde Duitse schepen verrassend snel terug kapotgaan en machines buiten dienst vallen.

Zohran Mamdani, een lid van de Democratic Socialists of America, heeft de Democratische voorverkiezingen voor burgemeester van New York City (NYC) gewonnen. Zoals de Wall Street Journal opmerkte: het epicentrum van het mondiale kapitalisme kan binnenkort een socialistische burgemeester hebben.

Als het volstaat zich te bewapenen met een pistool om zijn doel te bereiken, waarom dan de inspanningen van de klassenstrijd? Als een vingerhoedje buskruit en een klein stukje lood genoeg is om de vijand door de nek te schieten, waarom is er dan behoefte aan een klassenorganisatie?

Leon Trotski, "Waarom marxisten individueel terrorisme afwijzen"

“Wij krijgen om 14:48 u radiofonisch de opdracht ons te begeven naar Gitschotellei 77, 2140 Antwerpen. Aldaar meldt de oproeper dat er verschillende affiches hangen met Russische propaganda. Dit ter hoogte van de palen van de tramhaltes ter hoogte van de winkelketen Delhaize.”

VIjfentachtig jaar geleden, op 21 augustus 1940 overleed de revolutionair Leon Trotski aan zijn verwondingen die aangebracht werden door een stalinistische agent. Ter gelegenheid van de vijfentachtigste verjaardag van deze gebeurtenis publiceren we een artikel geschreven door onze Nederlandse kameraden over het leven van Trotski en zijn bijdrage aan het marxisme.

Deze wereldschokkende gebeurtenissen vormen de achtergrond waartegen 350 vooraanstaande communisten in Italië bijeenkwamen voor het Eerste Congres van de Revolutionaire Communistische Internationale, samen met 2500 kameraden online, en honderden anderen die meekeken op tientallen ‘watch party's’ over de hele wereld.

Muzikale acts als Kneecap en Bob Vylan hebben zich uitgesproken tegen de genocide die Israël pleegt in Gaza en tegen de hypocrisie van de medeplichtige kapitalisten in het Westen. Het zijn inmiddels namen die vrijwel iedereen kent door de golf aan reacties die ze hebben losgemaakt.

In Nederland zagen we hoe Douwe Bob weigerde op te treden op een locatie met zionistische posters. Ook hij kreeg te maken met verschillende reacties, onder andere van VVD-leider Dilan Yeşilgöz. De woede tegen de genocide in Gaza groeit elke dag verder. Deze woede zit zo diep dat ze nu ook in de cultuur tot uiting komt.

Tijdens het Glastonbury Festival eind juni benoemde de Ierse hiphopgroep Kneecap, bekend om haar linkse en radicaal antikapitalistische geluid, op het podium het voor de hand liggende: dat wat Israël doet in Gaza genocide is, en dat de Britse staat medeplichtig is. De Britse raprockgroep Bob Vylan riep leuzen als “Free Palestine” en “Death, death to the IDF” en gaf scherpe kritiek op het imperialisme en racisme van het Britse establishment. Daarmee brachten zij een boodschap die resoneert bij miljoenen jongeren, werkenden en onderdrukten wereldwijd.

Wat daarna volgde was een golf van hypocrisie van bovenaf. Conservatieve politici, rechtse kranten en opiniemakers in het Verenigd Koninkrijk vielen over de artiesten heen. Kneecap werd beschuldigd van “terroristenverheerlijking”, Bob Vylan zou “de grenzen van het fatsoen” hebben overschreden. Plotseling toonde de heersende klasse zich zéér bezorgd over de toon in de cultuur. Diezelfde bezorgdheid bleef volledig uit bij de systematische slachting van Palestijnse kinderen, het uithongeren van een volk of het gebruik van westerse wapens door Israëlische strijdkrachten.

Er wordt nu zelfs onderzocht of er juridische gronden zijn om Kneecap en Bob Vylan strafrechtelijk te vervolgen. De Britse politie is door meerdere parlementariërs aangespoord om naar hun optreden te kijken als “mogelijke haatzaaierij”. Dit is een bekende afleidingsmanoeuvre: wanneer gewone mensen – artiesten, werkenden, jongeren – zich durven uit te spreken tegen onrecht, gaat het niet over wat ze zeggen, maar dat ze überhaupt iets zeggen. 

Ook in Nederland zagen we een soortgelijke situatie na de ophef over Yeşilgöz' reactie op Douwe Bob, die weigerde op te treden vanwege zionistische posters op de locatie. Yeşilgöz noemde dit ‘Jodenhaat’, waarvoor ze inmiddels maanden later excuses aanbood. Er volgden onder andere geannuleerde optredens en mediastormen. Douwe Bob werd zelfs met de dood bedreigd en moest met zijn gezin het land uit vluchten, waarna hij een kort geding aanspande tegen Yeşilgöz. Rechtse politici roepen graag dat ze vrijheid van meningsuiting hoog in het vaandel hebben, totdat er meningen worden geuit waar ze het niet mee eens zijn.

Dit soort aanvallen geeft zionistische lobbygroepen munitie om verder te gaan. Zo probeerde het Centraal Joods Overleg (CJO) een inreisverbod voor Bob Vylan te regelen en de Amsterdam Defence Force (ADF) dreigde zelfs met geweld bij Paradiso als Bob Vylan daar zou optreden. De ADF zat ook achter de bedreigingen tegen Douwe Bob. Groepen als ADF moeten bestreden worden, maar het is goed om te realiseren dat ze zeker niet de meerderheid vertegenwoordigen.

Wat leiders zoals Yeşilgöz niet begrijpen, is dat deze rookgordijnen niets veranderen aan het feit dat de meerderheid van de Nederlanders een einde wil aan de genocide. Hoe kunnen we dit realiseren? Het begint met de strijd tegen de Nederlandse staat, die medeverantwoordelijk is voor wat er in Gaza gebeurt – door wapenhandel, diplomatieke steun en financiële middelen – en de Nederlandse kapitalisten die hij dient. Volgens recente cijfers van het onderzoeksbureau SOMO is er geen ander land dat meer investeert in Israël dan Nederland. Nederland en Israël hebben nauwe economische banden en Nederland levert jaarlijks miljoenen euro’s en economische steun aan Israël, wat direct bijdraagt aan de bezetting en onderdrukking van het Palestijnse volk.

De acties van Kneecap, Bob Vylan en Douwe Bob zijn geen losse incidenten, maar symptomen van een veel grotere ontwikkeling. De diepe frustratie en woede over de genocide, over de westerse medeplichtigheid en over het kapitalistische systeem dat deze barbarij voortbrengt, sijpelt nu door in de cultuur. Kunst en muziek zijn altijd spiegels van hun tijd. Wanneer onderdrukking toeneemt en de maskers van het gelaat van de wereldleiders vallen, trekken mensen hun conclusies. Deze diepgewortelde woede tegen het systeem zal altijd een uitlaatklep vinden.

Dat deze geluiden niet welkom zijn bij de gevestigde orde, is logisch. Maar het toont ook iets belangrijks: ze hebben er geen controle meer over. Als zelfs Glastonbury – jarenlang een door commercie gekaapt festival – een platform wordt voor revolutionaire woede, dan is er sprake van een duidelijke verschuiving in het bewustzijn van de massa. De aanvallen door de gevestigde orde en leiders zoals Yeşilgöz hebben hierin juist een averechts effect: ze geven mensen des te meer redenen om woedend te zijn op dit systeem dat democratische rechten aanvalt en terreur ademt, en versterken de wil om hiertegen te strijden.

De verontwaardiging van politici en media over uitspraken van artiesten is niets anders dan afleiding. Het gaat niet over de tienduizenden doden, over het gebruik van honger als wapen, of over de bombardementen op vluchtelingenkampen en perskampen. In plaats daarvan gaat het over de “toon” van de protesten. Over de vraag of het “gepast” is dat een rapper zich uitspreekt tegen genocide. Of een zanger “te ver” gaat door de politiek aan te klagen. Maar deze verontwaardiging dient één doel: de aandacht afleiden van het feit dat zowel het Verenigd Koninkrijk als Nederland actief bijdragen aan genocide. En dat steeds meer mensen – jong en oud, uit alle lagen van de bevolking – dat doorhebben.

De heersende klasse is niet bang voor een paar songteksten of een statement op Instagram. Ze zijn bang voor de mobilisatie en de potentie die daarachter schuilgaat. Hun gezag brokkelt af, en de massa’s waarbij die statements resoneren hebben de macht om hun systeem omver te werpen. De steun voor Palestina, de woede tegen het kapitalisme en de weigering om neutraal te blijven in de strijd tussen onderdrukten en onderdrukkers, breken in alle hoeken open. Artiesten hebben groot gelijk om deze schandalige en ongegronde aanklachten aan te vechten. Ze zullen niet het beoogde effect hebben om Palestijnse activisten te intimideren, maar ons juist aansporen om ons te verzetten tegen onze eigen failliete heersende klasse en om het zieke kapitalistische systeem dat zij verdedigen omver te werpen.

TIen jaar geleden kwam Syriza aan de macht gedragen door een golf van verzet tegen de brutale soberheid opgelegd door de banken en de Europese Unie. Een paar maanden later ging, ondanks het massale OXI (Neen) in het referendum, Syriza door de knieën. Hoe was zoiets mogelijk. In dit artikel gaan we in op de limieten van het reformisme van Syriza en de lessen voor de Belgische linkerzijde.

De aankondiging door Jeremy Corbyn en Zarah Sultana op donderdag [24 juli] van een nieuwe partij heeft een sterke golf van steun en enthousiasme teweeggebracht.

Dit artikel werd geschreven op 9 juni door onze kameraden in Los Angeles, die betrokken waren bij de protesten tegen de invallen door de Immigration Customs Enforcement (ICE). Sindsdien zijn er nog wat extra updates geschreven, die te lezen zijn op communistusa.org.