Theorie

Het is moeilijk om ons voor te stellen hoe sterk de arbeiderspartijen georganiseerd waren het begin van de 19e eeuw. De weinige overblijfselen uit die tijd, zoals de Gentse Vooruit getuigen van de kracht en de voorbeeldige organisatie van een jonge beweging die in volle groei was en nog geen fundamentele nederlagen had gekend. Aan dat alles kwam een gruwelijk einde met het uitbreken van de eerste wereldoorlog. Tegen al hun eigen principes in kozen de sociaal-democratische partijen bijna allen de kant van hun eigen burgerij en werden dus mede verantwoordelijk voor de verschrikkelijke slachtpartij die vier lange jaren zou duren.

Maar dat was niet het einde van het verhaal. De bittere leerschool van de kapitalistische oorlog zou de arbeiderspartijen grondig overhoop halen en uiteindelijk uitmonden in de Russische revolutie en de stichting van een nieuwe (communistische) internationale. In dit boek laten we zowel hoofdrolspelers uit die tijd aan het woord zoals Lenin en Trotski als eminente historici zoals de Belg Marcel Liebman. Er is ook een speciaal hoofdstuk gewijd aan de BWP, de Belgische socialistische partij. Op de rol van haar leiding in WO1 - dat kunnen we al verklappen - kunnen we niet bepaald fier zijn.

Inhoud

Inleiding

1. De aanloop naar de oorlog

• Resolutie aangenomen op het internationaal socialistisch congres te Stuttgart (1907)

2. De redders van het internationalisme

•  De oorlog en de Internationale, Leon Trotski (1914)
•  Socialisme en oorlog, V.I. Lenin (1915)
•  Weg met de oorlog, Rosa Luxemburg (1916)

3. De conferenties van Zimmerwald en Stockholm

•  Zimmerwald-manifest (8 september 1915)
•  Gezamenlijke socialistische verklaring van Stockholm (1917)

4. De sociaaldemocratie tijdens de oorlog

•  Vijftig jaar geleden: 1914, Marcel Liebman (1964)
•  De Belgische socialisten 1914-1918, Marcel Liebman (1986)

5. Lessen voor vandaag?

•  2014 en de spookbeelden van 1914, Alan Woods (2014)

Epiloog: Revolutie!

•  Aan de proletariërs van alle landen, Rosa Luxemburg et al. (1918)

Bronnen

De ideeën van Lenin en Trotski zijn ongetwijfeld de meest verdraaide en door het slijk gehaalde ideeën uit de geschiedenis. Gedurende meer dan tachtig jaar werden ze aangevallen door de apologeten van het kapitalisme, die geprobeerd hebben hun ideeën – het bolsjewisme – ofwel als totalitair, ofwel als utopisch af te schilderen. Een hele industrie werd ontwikkeld om de misdaden van het stalinisme gelijk te stellen aan de arbeidersdemocratie die bestond onder Lenin en Trotski.

Dit is de Nederlandse vertaling van het boek Lenin en Trotski, hun ware ideeën, geschreven door Ted Grant en Alan Woods, die een analyse schreven die hier uitvoerig tegenin gaat. Het is nu vijftig jaar geleden dat de eerste editie van dit werk gepubliceerd werd. Het werd geschreven als antwoord op Monty Johnstone, een leidinggevende theoreticus van de Communist Party of Great Britain. Johnstone had op het einde van 1968 een herwaardering van Leon Trotski geschreven in het blad Cogito van de Young Communist League. Alan Woods en Ted Grant namen de gelegenheid te baat een uitvoerige repliek te schrijven die de echte verhouding tussen de ideeën van Lenin en Trotski toont. Dit was geen academische oefening. Het boek werd immers geschreven als een oproep aan de basis van de Communistische Partij en de Young Communist League om de waarheid over Trotski te herontdekken en terug te keren naar het oorspronkelijke revolutionaire programma van Lenin. Bovenal schetst het een duidelijk beeld van wat zich echt afspeelde in de Sovjetunie en gaat het uitgebreid in op de theorie van het 'socialisme in één land', de permanente revolutie en de opkomst van de bureaucratie en het stalinisme. Een aanrader!

Velen zeggen dat de Russische Revolutie niets goeds heeft voorgebracht. Maar als dat zo is, waarom wordt er dan zoveel tijd besteed om dit te vermelden, door de ingehuurde pennen van de bazen en bankiers? Iedereen die een beetje goed kan nadenken, komt snel achter de onwaarheid van deze claim.

Vriend en vijand zijn het erover eens dat Karl Marx een ereplaats verdient in de galerij van de politieke denkers. Om zijn werk beter te begrijpen is het onontbeerlijk dat we een dieper inzicht krijgen in de achtergrond, het leven en de drijfveren van deze man.

Naar aanleiding van de 200e verjaardag van Karl Marx, organiseerde het Masereelfonds in samenwerking met Vonk op 14 juni een lezing door de Amerikaanse politiek filosoof Robert Paul Wolff (Amherst University). Een veertigtal mensen kwamen samen in Ons Huis in Gent voor een niet oninteressante lezing over ‘Het Kapitaal’ van Marx, maar vooral de politieke discussie achteraf bleek opmerkelijk.

Het sociaal protest in 1968 bleef niet beperkt tot Frankrijk. Het ging om een mobilisatie op wereldschaal. Van Italië tot Japan, via de Verenigde Staten, Mexico, Duitsland, Polen en Tsjecho-Slowakije kwam de arbeidersklasse en de jeugd in actie in een groot aantal landen.

Belgische films die een arbeidersstaking als onderwerp hebben zijn zeldzaam. Nog zeldzamer zijn films waar de arbeiders het woord nemen en hun ervaring met collectieve acties uit de doeken doen. In de documentaire “Rien ne nous est donné” staat de staking centraal, “het enige wapen waarover we beschikken” zoals Sergio, een getuige in de film, zo treffend verwoordt. Het is een Franstalig documentaire, maar er bestaan plannen om ook een versie met Nederlandstalige ondertitels uit te brengen .

Hoewel het duidelijk is dat het kapitalisme niet kan worden hervormd vanuit zijn bestaan, maar in plaats daarvan moet worden omvergeworpen door een revolutie, vragen veel mensen vaak: "Is een socialistische revolutie op internationale schaal eigenlijk realistisch?” Om deze vraag te beantwoorden, is het de moeite waard om naar een paar historische voorbeelden te bekijken.