Pagina 1 van 22Verschillende theorieën in de moderne wetenschap vertonen een opvallende gelijkenis met de filosofie van het marxisme. Wetenschappers begrijpen de werkelijkheid steeds vaker als een dialectische wisselwerking waarbij periodes van stabiliteit onderbroken worden door discontinuïteiten. De chaostheorie verklaart hoe kleine oorzaken kunnen leiden tot grote gevolgen en revolutionaire sprongen.
De rede in opstand volgt het revolutionaire wereldbeeld in de moderne wetenschap door de meest uiteenlopende disciplines heen, waaronder de biologie, de natuurkunde, de geologie en de menswetenschappen.
Alan Woods en Ted Grant beschrijven op een heldere manier de relatie met het dialectisch materialisme, zoals dat werd uitgewerkt door Karl Marx en Friedrich Engels. Onderweg staan ze stil bij het mysticisme in de theoretische natuurkunde en bij de wetenschappelijke theorieën die worden aangevoerd om de bestaande kapitalistische orde te legitimeren.
Egoïsme zou onvermijdelijk zijn en criminaliteit zou genetisch bepaald zijn. Steeds meer wetenschappers plaatsen echter vraagtekens bij de oude opvattingen. Zo komt de wetenschap stilaan zelf op een kruispunt te staan.
Met de aangehouden crisis van het kapitalisme wordt de economische analyse van Marx weer actueel. Zelfs liberale economen citeren vandaag gretig uit de bladzijden van ‘Het Kapitaal’. Maar de filosofische methode die deze diepgaande economische analyse mogelijk heeft gemaakt is veel minder bekend. Met De rede in opstand krijgt u een grondig en ‘up to date’ inzicht in de dialectiek.
De N-VA en andere rechtse krachten zijn niet alleen op sociaaleconomisch vlak rechts. Ze proberen ook een volledig conservatief wereldbeeld over te brengen. Met dit boek hopen we dan ook bij te dragen tot een grondig antwoord hierop.
De rede in opstand werd voor het eerst gepubliceerd in 1995 naar aanleiding van de 100ste verjaardag van het overlijden van Frederik Engels. In 2011 werd het boek in het Nederlands gepubliceerd en nu, anno 2019, maken we het ook volledig online beschikbaar. We hebben eveneens een digitale ebook-versie gecreëerd waarmee het boek op tablets en e-readers zoals Kindle en iPad kan worden gelezen (epub- en mobi-formaat). Neem hiervoor contact met ons op.
Inhoudsopgave
Deel 1 - Zin en onzin
- Het achterblijven van het bewustzijn
- Rede wordt redeloosheid
- Wetenschap en de crisis van de maatschappij
- Wat is dialectiek?
- Alles vloeit
- Kwantiteit en kwaliteit
- De periodieke tabel van Mendeleyev
- Faseovergangen
- Organisch en anorganisch
- Deel en geheel
- Complexe organismen
- Het moleculaire proces van revolutie
- De eenheid en interpenetratie van tegengestelden
- Positief en negatief
- Nucleaire splitsing
- Polaire tegengestelden?
- Negatie van de negatie
- De dialectiek van Het Kapitaal
4. Formele logica en dialectiek
- Wat is een syllogisme?
- Leert de logica ons nadenken?
- De grenzen van de wet van identiteit
- Logica en de subatomaire wereld
- Moderne logica
Deel 2 - Tijd, ruimte en verandering
- Het onzekerheidsprincipe
- Objectivisme versus subjectivisme
- Oorzakelijkheid en kans
- Mechanisme
- De 19e eeuw
- Is voorspellen mogelijk?
- Hegel over noodzaak en toeval
- Determinisme en chaos
- Marxisme en vrijheid
- Wat is tijd?
- Tijd en filosofie
- Newton en Hegel
- Relativiteit
- De algemene relativiteitstheorie
- Verhouding tussen de dingen
- De meting van de tijd
- Probleem niet opgelost
- Idealistische interpretaties
- Mach en positivisme
- Boltzmann en tijd
- Relativiteit en zwarte gaten
- Kosmologie
- Het Doppler-effect
- Hoe de theorie zich ontwikkelde
- De ‘inflatietheorie’
- Donkere materie?
- Het neutrino brengt redding!
- Problemen met de Hubble-constante
- De big crunch en het superbrein
- De ‘Plasmaruimte’
- Einstein en de big bang
- Neutronensterren
- Stephen Hawking
- Bestaan er singulariteiten?
- Een lege abstractie
- Gedachten in een vacuüm
- De oorsprong van het zonnestelsel
Deel 3 - Leven, bewustzijn en materie
10. De dialectiek van de geologie
- Oparin en Engels
- Hoe ontstond het leven?
- De revolutionaire geboorte van het leven
- Primitieve levensvormen
- Fotosynthese en seksuele voortplanting
- De Cambrische explosie
- Planten en dieren
- Massa-exctincties
- Het tijdperk van de dinosauriërs: het Mesozoïcum (250-65 miljoen jaar geleden)
- Waarom verdwenen de dinosauriërs?
- De kosmische terrorist, of hoe je geen hypothese moet maken
12. De revolutionaire geboorte van de mens
- Het maken van werktuigen
- Sociale organisatie
- Hypothesen over de menselijke ontwikkeling
- Engels en de oorsprong van de mens
- Kunnen apen werktuigen vervaardigen?
- Mensen en taal
13. Het ontstaan van bewustzijn
- Het vraagstuk van de hersenen
- De geest, een machine?
- Wat zijn de hersenen?
- De evolutie van de hersenen
- Het belang van de spraak
- Taal en het denken van het kind
- Ogen, handen en hersenen
- Vygotsky en Piaget
- Het ontstaan van taal
- Socialisatie van het denken
- Het gradualisme van Darwin
- Geen vooruitgang?
- Marxisme en darwinisme
- Darwin en Malthus
- ‘Sociaal-darwinisme’
- Genetica
- Genen en de omgeving
- ‘Intelligentie’ en genen
- IQ-testen
- Eugenetica
- Misdaad en genetica
- Racisme en genetica
- Richard Dawkins
- De toekomst van de genetica
Deel 4 - Orde uit chaos
16. Kwantiteit en kwaliteit in de wiskunde
- Tegenstellingen in de wiskunde
- Bestaat het oneindige?
- Differentiaal-en integraalrekening
- Crisis in de wiskunde
- Chaos en complexiteit
- De fractals van Mandelbrot
- Kwantiteit en kwaliteit
- Wat is de wetenschappelijke methode?
- Grenzen aan het empirisme
- Vooroordelen tegen de dialectiek
- Stalinistische karikatuur
De rede in opstand: marxistische filosofie en moderne wetenschappen
