Analyse

Sedert het afsluiten van de Lambermont-akkoorden staat de VU permanent op springen. De ‘modernisten’ rond Bert Anciaux en Patrick Vankrunkelsven verdedigen het akkoord als een historische stap vooruit in de verdere federalisering van België, terwijl de orthodoxe flaminganten rond Geert Bourgeois het akkoord onaanvaardbaar vinden.

De reactie van de regering en meer bepaald van de socialistische ministers Vandenbroucke en Onkelinckx op de eisen van de betogers van 20 mei is niet ernstig. De kern van hun antwoord luidt: “we hebben al gegeven” (de fiscale hervorming) “en aangezien we vrijgevig zijn, zullen we er nog iets aan toevoegen”. Ze willen vervolgens iedereen in slaap wiegen met een rondetafelconferentie, “want de sociale zekerheid is aan modernisatie toe.”

De maatregelen voor een “rechtvaardigere verdeling” van de koek kunnen niet verbergen dat dezelfde koek op een totaal verkeerde wijze wordt gebakken. Of anders gezegd, ongelijkheid zit ingebakken in het kapitalistische systeem. Rechtvaardigheid kan maar bestaan indien de arbeidersbeweging niet alleen de hele koek opeist, maar ook de bakkerij.

Nu de Amerikaanse economie begint te slabakken en het tekort op de buitenlandse handel een recordhoogte heeft bereikt, zal Bush zich genoodzaakt zien om kordaat te handelen op het internationale terrein. De kapitalisten vormen de heersende klasse in de VS en Bush is hun vertegenwoordiger. Ze zullen dan ook op hem een beroep doen om hun belangen op wereldschaal veilig te stellen.

Op 5 april verzamelden enkele honderden ACOD-militanten op de Grote Markt van Antwerpen naar aanleiding van het bezoek van VU-minister Sauwens. We moeten een kat een kat noemen: ACOD-LRB, de socialistische vakbond van o.a. het Antwerpse stadspersoneel is er niet echt in geslaagd voogdijminister Johan Sauwens een ‘warme ontvangst’ te bezorgen...

Op 17 mei betoogden tienduizenden Griekse arbeiders door het centrum van Athene tegen de rechtse politiek van de “socialistische” regering Simitis. Het was de tweede algemene staking in een maand. Vertrekkend vanuit het defensief zullen de arbeiders overgaan tot een offensief. Of zoals een vakbondsmilitant het zei: “Na vele jaren beseffen de mensen dat we het kunnen!”

Jarenlang leek er geen eind te komen aan de stijging van de aandelen. De paradepaardjes van het internationale kapitaal waren de Amerikaanse Dow Jones en vooral de technologiebeurs NASDAQ. Die beurs bevat aandelen van informatica, telecommunicatie en natuurlijk de vele internetbedrijven, die als paddestoelen uit de grond schoten en in geen tijd even groot werden als giganten zoals General Motors of Texaco. Nu zijn de beurzen ineengeklapt. Wat volgt is een diepgravende marxistische analyse van de huidige wereldeconomie.

In maart keurde de gemeenteraad te Schilde n.a.v. de bespreking van de begroting 2001 een forfaitaire huisvuilbelasting goed, waarbij de inwoners 1Bef. per aangeboden liter restafval wordt aangerekend en 0,9Bef. per aangeboden liter GFT (groenten-, fruit- en tuinafval). De bedoeling zou zijn de burgers te stimuleren de afvalberg te verkleinen.

De bedrijfs-cao van Sidmar zit in een vernieuwingsfase eind maart. De arbeiderscentrales van het ABVV en het ACV voeren prikacties op 28 maart; de eisen zijn duidelijk: één uur arbeidsduurvermindering met 27 frank verhoging van het uurloon.

Het zal ook nooit goed zijn. Een mens is nog niet goed en wel bekomen van de onheilstijdingen dat de bevolkingsexplosie op wereldschaal zal leiden tot schaarste en overbevolking, of men slaat ons alweer om de oren met cijfers waaruit moet blijken dat we binnen 50 jaar in ons dichtbevolkte Europa niet meer met genoeg volk zullen zijn om de boel draaiende te houden.

De staking van de werknemers van het Zeewezen op 13 februari 2001 in navolging van hun actie van 17/11/00 heeft geen windeieren opgebracht. De resultaten mogen terecht historisch genoemd worden. De kabinetten Sauwens, Dewael en minister Stevaert waren de onderhandelaars van regeringszijde. De resultaten van de onderhandelingen moeten nog in een protocol worden gegoten en op 20 april ondertekend. Indien de gemaakte afspraken niet worden nagekomen, hervatten de werklieden onmiddellijk hun actie.

Op 1 mei is het de gewoonte om een balans op te maken van de toestand binnen de arbeidersklasse en haar organisaties. Maar vooraleer we daartoe komen is het geen kwaad idee om eerst de situatie van het wereldkapitalisme onder de loep te nemen, en die verslechtert met de dag.

Verrassend links. Dat is de indruk die het boekje van Patrick Janssens geeft na de eerste, en zelfs de tweede lezing. Natuurlijk werden we de afgelopen jaren op dat vlak niet echt verwend in de SP: in 1990 bombardeerde Frank Vandenbroucke het socialistische denken terug naar de pre-marxistische, utopische fase met zijn fabel over een eiland in “Over dromen en mensen”. En onder de dictatuur van Tobback werden er geen noemenswaardige boeken gelezen, laat staan geschreven.

Eind februari viel op de redactie een brief van De Post in de bus, getiteld “Hoe beter we elkaar begrijpen, hoe meer we voor u kunnen doen.” Je krijgt niet iedere dag een brief van De Post, dus begonnen we geboeid te lezen. Wat de praktische kant van de zaak betreft, werden we gewezen op een nieuw aanbod informatiebrochures, maar er was meer. De Post, zo werd ons met fierheid verteld, was een nieuwe weg ingeslagen.

Het personeel van de zwembaden en musea te Antwerpen, de buschauffeurs, het onderwijs, de ministeries en parastatalen, Sabena, Electrabel, de maatschappelijk assistenten van 60 OCMW’s... het lijstje van de actievoerd(st)ers en stakers in de openbare diensten leek de eerste twee maanden van 2001 wel eindeloos. Het ongenoegen bij de basis is zo groot dat de leiding van de twee grootste vakbonden - ACOD en CCOD - gedwongen werd om op woensdag 14 maart een nationale betoging te organiseren en alles wijst erop dat er tegen eind maart een nationale 24-urenstaking komt.

De linkse beweging Attac, vooral bekend om haar campagne voor de Tobin-taks, heeft een brochure uitgebracht onder de welluidende titel ‘Tegen de dictatuur van het kapitaal’. En het mag gezegd worden, het is op gebied van analyse een schitterend document. De auteurs zeggen in minder dan 80 bladzijden wat de meeste auteurs nog niet in een boek kunnen uitleggen en blijven in al hun beknoptheid toch helder.

Op 15 februari verzamelden vakbondsafgevaardigden uit alle Electrabel-vestigingen om actie te voeren aan het hoofdkwartier in Brussel. Iets voor 11u30 bezetten de manifestanten een tijdje de Regentlaan. Die dag gingen de vakbonden en bedrijfsleiding opnieuw rond de tafel zitten om te praten over de toekomst van het personeel. Vonk had een gesprek met André Debacker, ABVV Gazelco Syndicaal Afgevaardigde bij Electrabel Antwerpen.

De mannen en vrouwen met bivakmutsen van het Zapatistische Leger voor Nationale Bevrijding (het EZLN) hebben begin maart hun intrede gedaan in Mexico City na een meer dan 3000 kilometer “lange mars” die vertrok vanuit de verre provincie Chiapas. Het is echter jammer dat de Zapatisten niet bereid zijn om de sociale mobilisatie te organiseren rond een eisenbundel in samenwerking met de vakbonden, volksorganisaties en de linkse politieke massapartij PRD en acties op touw te zetten die buiten de enge grenzen treden van de eisen van de inheemse volkeren.

Een jaar geleden ging er een schok door West-Europa. De extreem-rechtse FPÖ won een verpletterende verkiezingsoverwinning en trad toe tot de regering. Sindsdien is veel water door de Donau gevloeid. Een goede gelegenheid om Herbert Bartik (HB) van het Oostenrijkse marxistische blad “Der Fünke” aan de tand te voelen.

De Antwerpse stadsschuld blijft als een zwaard van Damocles boven de hoofden van de werknemers en de inwoners van de stad Antwerpen hangen. Als we om ons heen kijken, zien we dat de infrastructuur, het straatbeeld en de dienstverlening daarvan de gevolgend dragen. Tijd dus voor een Campagne voor de Afschaffing van de StadsSchuld van Antwerpen.

Naar aanleiding van de laatste gemeenteraad op 5 maart 2001, heeft de meerderheid een motie neergelegd betreffende de toekomst van Duferco-Clabecq. Ongerust over de grote manoeuvres in de staalnijverheid, stelde de motie voor dat het College van de gemeente Tubeke een delegatie zou sturen naar de Waalse regering om ze te sensibiliseren rond de problematiek van Duferco-Clabecq en de reconversie van het Westelijke gedeelte van Waals-Brabant.

De fusie tussen Usinor, Arbed en Aceralia is een nieuwe stap in de wereldoorlog tussen staalreuzen die de hand willen leggen op de zwakkere industriegroepen in de staalnijverheid. Het concentratieproces in de staalindustrie is het onvermijdelijke gevolg van de zogenaamde vrijemarkteconomie en leidt tot de vorming van “NewCo”, die met de fusie meteen de nieuwe koplopers worden in de wereldranglijst van staalgiganten.

De crisis in de VU is niet nieuw. Je kan zelfs stellen dat de VU al meer dan twintig jaar in crisis verkeert, met acute aanvallen bij elke nieuwe ronde in de staatshervorming. De historische basis waarop de VU leunt, namelijk de emancipatiestrijd van de Vlamingen, bestaat nog nauwelijks.

Afghanistan begeeft zich met rasse schreden in de 21e eeuw, zoveel is duidelijk. Een recente verordening van de Taliban – de fundamentalisten die momenteel aan de macht zijn in het land – bepaalt dat alle beelden kapotgeslagen moeten worden.

Eind januari stromen meer dan een miljoen Filippijnen toe voor het paleis van president Estrada om zijn ontslag te eisen. De laan voor het Paleis wordt dag en nacht bezet door een aanzwellende menigte. Het is het hoogtepunt van wekenlang betogingen en protestacties doorheen het hele land.

De verschillende recente persmededelingen en uitlatingen op de radio betreffende de toekomstige privatiseringen van bepaalde stedelijke diensten en de daaraan verbonden afvloeiing van vele tientallen arbeidsplaatsen, hebben ons met verstomming geslagen.

Enkele maanden geleden werden de resultaten van een grootscheeps Vlaams epidemiologisch onderzoek bekendgemaakt. Voor het eerst was niet de vervuiling in lucht, water of bodem, maar in het menselijk lichaam gemeten. De resultaten waren onthutsend, maar niet echt verbazingwekkend voor wie met de milieuproblematiek vertrouwd is: de gemiddelde Vlaming is tot in zijn diepste binnenste vervuild met zware metalen, poliaromatische koolwaterstoffen en ander fraais.

De laatste jaren staat de Franse arbeidersbeweging voorop in de strijd voor de verdediging van de openbare diensten, arbeidsomstandigheden en pensioenen. Sinds de staking van het openbaar vervoer in 1995, waren miljoenen werkers betrokken in gelijkaardige acties. Een nieuwe stakingsgolf en talrijke betogingen in februari hebben het patronaat, de regering en de staatsinstellingen alweer doen beven. Zo’n 100.000 betoogden in Nice op 5 december naar aanleiding van de Europese Top.

Na de zeer succesvolle stakingen van december was de enige toegeving waarmee onderwijsminister Vanderpoorten voor de dag kwam 1000 frank maaltijdcheques per maand, in afwachting van een vergelijkende studie der lonen. Maar er werd altijd gesteld dat er twee grote eisen waren: loonsverhoging én vermindering van de werkdruk.

Naar jaarlijkse gewoonte kwam het Wereld Economisch Forum eind januari samen in het Zwitserse skioord Davos. Tegelijkertijd werd in de Braziliaanse havenstad Porto Alegre voor het eerst een tegentop georganiseerd, het Wereld Sociaal Forum. Dit initiatief vloeit voort uit de dynamiek die is ontstaan na de massabetogingen tegen de Wereldhandelsorganisatie (WTO) in Seattle november ’99.

Intifada 2000, de nieuwe Palestijnse opstand in de bezette gebieden van Gaza en de Westbank, gaat onverminderd voort. In de volgende maanden kan ze zelfs nog uitbreiden en de hele regio in vuur en vlam zetten. Nu al heeft de Intifada belangrijke gevolgen in de Arabische wereld en Israël zelf.

Bush en zijn partij hebben een zeer slechte reputatie op het vlak van arbeidswetgeving, vakbondsrechten, samenleven, persoonlijke vrijheden en de algemene leefkwaliteit van de arbeidersklasse in de VS. De wereld kan zich verwachten aan een kopie van George Bush Sr. De nieuwe is alleen nog meer reactionair en veel minder ervaren.

“Mac” jobs, dat is de verzamelnaam die men geeft aan jobs in de horeca waar vergaande “lopende band”-methoden worden toegepast. In dit soort jobs is alles tot in de kleinste details uitgekiend om zoveel mogelijk winst te kunnen maken.

Al jarenlang heeft Turkije een slechte reputatie op het vlak van mensenrechten. Zo is niemand de brutale onderdrukking van het gevangenenverzet tegen de overplaatsing naar nieuwe gevangenisblokken van het zogenaamde F-type ontgaan, die de Turkse staat eind vorig jaar lanceerde. Maar ook de strijd tegen de alomtegenwoordige corruptie, die als een parasiet doorheen alle lagen van de Turkse maatschappij woekert, blijkt nauwelijks zoden aan de dijk te brengen. In beide gevallen staat zowel de officiële als de officieuze positie van het Turkse leger tegenover de staat centraal.

Peter Johnson is een Amerikaanse socialist die een paar jaar geleden de website “New Youth” (www.newyouth.com) lanceerde. Bij het begin van de NAVO-oorlog tegen Joegoslavië publiceerde hij een waarschuwende analyse over de lange termijngevolgen van het gebruik van verarmd uranium in dit conflict. Naar aanleiding van de recentste onthullingen hier rond ontmoeten we hem opnieuw.

De syndicale top van ABVV, ACV en ACLVB heeft met de ondertekening van een nieuw Interprofessioneel Akkoord (IPA) opnieuw gekozen voor de patronale agenda.

De eis “gelijke kansen voor iedereen” loopt als een rode draad doorheen de tekst van Patrick Janssens' “De nieuwe SP. Een strategie voor partijvernieuwing”. Terecht, want wie met beide voeten op de grond staat kan niet om de vaststelling heen dat in de huidige maatschappij niet iedereen dezelfde kansen krijgt en de maatschappelijke ongelijkheid ontzettend groot is. Jammer genoeg kent de tekst op dit vlak een groot inhoudelijk gebrek: nergens, maar dan ook nergens, wordt er ingegaan op de oorzaken van deze ongelijkheid. Een goed begrip van de oorzaken van een probleem is absoluut nodig om het te kunnen oplossen.

Naar aanleiding van de stakingsacties van de zwembaden hadden we het volgende gesprek met Viviane en Annie, respectievelijk hoofddelegee en delegee van de bedrijfseenheid Sport van de stad Antwerpen.

De inrichting van een nieuwe gemeenteraad is zelden een boeiende zaak. Het verloop van het ritueel is net als de toespraken zeer voorspelbaar. In Tubeke was er deze keer een stoorzender van formaat in de consensus eigen aan deze ceremonie. Tegen het einde van de officiële zitting bleek die eveneens de enige oppositie te zijn (de Ecolo raadsleden spraken in naam van de democratie - jawel - hun steun uit aan de nieuwe coalitie). Dit is niet onopgemerkt voorbij gegaan aan de geschreven pers en de regionale televisie, die de stoorzender uitgebreid hebben geïnterviewd.